Home » Aan de slag met Nieuws in de Klas » Online Themadossiers » Turkije valt Noord-Syrië binnen

Turkije valt Noord-Syrië binnen

Militaire machtsontplooiing met verrijkende gevolgen

21 oktober 2019

*** (De verklaring voor de sterretjes vind je hier.)

President Recep Tayyip Erdoğan van Turkije wil in het noordoosten van Syrië een dertig kilometer brede en 480 kilometer lange veiligheidszone creëren waarmee hij enkele slagen tegelijk wil thuishalen: in het machtsvacuüm duiken, na het vertrek van de Amerikaanse troepen; het hervestigen van 3,6 miljoen Syrische vluchtelingen die nu in Zuid-Turkije verblijven; en daarbij het verdrijven van de Koerden om hen te verhinderen om een eengemaakt, vrij Koerdistan te kunnen oprichten. Maar de gevolgen van de inval reiken veel verder dan dat.

Omdat wij graag weten wat jullie denken over de themadossiers, zodat we waar nodig kunnen aanpassen en verbeteren, vragen we jullie om dit beoordelingsformulier in te vullen. Alvast hartelijk dank!

Ordinaire gebiedsuitbreiding

In feite gaat de Turkse invasie om een ordinaire gebiedsuitbreiding, zo schrijft Ludo De Brabander van Vrede vzw op DeWereldMorgen. Met deze actie wil Erdoğan de aandacht afleiden van een slabakkende economie, een munt die in waarde daalt, en de electorale tegenvallers, zoals het verlies van de stad Istanbul bij de afgelopen gemeenteraadsverkiezingen van maart dit jaar. Met het veroveren van het gebied in noordoost Syrië wil Erdoğan zijn populariteit weer opvijzelen en zijn macht uitbreiden.

President Recep Tayyip Erdoğan (CC BY-NC-SA 2.0) Andy Mettler

Vluchtelingen kunnen geen kant op

Het vorige artikel dateert van 11 oktober. Op 15 oktober was het Syrische regeringsleger van Bashar al-Assad onderweg naar het noorden voor een militaire tegenreactie. MO* sprak met Willem Staes, beleidsmedewerker Midden-Oosten van 11.11.11.. Staes maakt zich grote zorgen. Vluchtelingen worden langs alle kanten ingesloten, hulpverleningsorganisaties trekken weg. De crisis die dat alles met zich meebrengt, en de mensenrechtenschendingen die daarmee gepaard gaan, vormen de ideale voedingsbodem voor een toekomstige comeback van IS.

EC/ECHO (CC BY-NC-ND 2.0)

De onmetelijke wijsheid van Trump

Op 17 oktober kwam er dan een staakt-het-vuren van vijf dagen tot stand. Waartoe dit zal leiden, weet niemand. Pieter Van Ostaeyen schetst op Doorbraak een beeld van alle belanghebbende partijen in het Syrische conflict. Hij merkt daarbij op dat de Amerikaanse president Trump, in zijn onmetelijke wijsheid, vond dat IS volledig verslagen was, en daarom alle Amerikaanse troepen uit Syrië kon wegtrekken. Dat zette dan weer de deur voor Erdoğan open om de aanval tegen de Koerdische strijders van YPG in te zetten, maar evengoed die van de gevangenenkampen voor Foreign Terrorist Fighters.

Koerdische soldaat (CC BY 2.0)

Artikels en discussiepunten

DeWereldMorgen: “Turkse invasie in Noord-Syrië moet sluitstuk vormen van een ordinaire gebiedsuitbreiding”

Het is niet de eerste keer dat president Erdoğan het noorden van Syrië binnenvalt. Het is een gebied waar Koerden leven, en de Turkse president heeft het niet op hen begrepen. Zo is de stad Afrin al sinds januari in handen van Syrische Arabieren. Maar waarom valt hij precies nu die grensstreek binnen?

Omdat het kan. Na intens onderhandelen met de Amerikaanse president Trump heeft die besloten om de Amerikaanse troepen uit het gebied terug te trekken. Nochtans waren de Koerden van het YPG (Koerdische Zelfbeschermingseenheden) de bondgenoten van de Amerikanen in de strijd tegen IS. Met de inval in het gebied wil de Turkse president de demografie (bevolkingssamenstelling) wijzigen. Lees: de Koerden moeten daar weg, want ze zijn allemaal gelinkt aan de terroristische PKK .

Het installeren van een ‘Arabische riem’ in de grensstreek met Turkije is een oud Syrisch plan. Waarom is dat aantrekkelijk voor Erdoğan? En waarom gelooft De Brabander niet dat het hem zal lukken?

Een dergelijke demografische ingreep zal er voor zorgen dat de Koerden van Bakur (Zuidoost-Turkije) en Rojava (West-Koerdistan) volledig van elkaar worden afgesneden, meer dan een eeuw na de koloniale artificiële grensafbakening die Koerdische families territoriaal al van elkaar scheidde. Of dat zo gemakkelijk zal lukken om de vluchtelingen te hervestigen, en om er huizen en nieuwe dorpen voor te bouwen, zoals Erdoğan beweert te willen doen (een miljardenoperatie), moet nog blijken.

Er is weinig internationaal protest tegen de acties van Turkije. Waarom vindt De Brabander dat dit gerechtvaardigd zou zijn?

De opeenvolgende Turkse invasies en militaire dreigingen zijn flagrante schendingen van het internationaal recht.

MO*: ‘Europa moet in actie schieten, want de chaos in Syrië vormt nieuwe voedingsbodem voor IS’

De mensen in het noordoosten van Syrië zijn bang voor de invasie van Turkije. Tegelijk zijn ze minstens even bang voor de terugkeer van het Assadregime. Waarom?

Bashar al-Assad is president van Syrië. Toen de Arabische Lente van 2010, waarbij in verschillende landen in Noord-Afrika en het Midden-Oosten revoluties voor meer vrijheid uitbraken, Syrië bereikte, reageerde Assad heel wreedaardig. De aanvang van de burgeroorlog.
Staes: ‘Het Assadregime is een totalitair regime dat op grote schaal staatsterreur pleegt. Laat ons vooral niet vergeten dat we het hier nog steeds hebben over één van de grootste oorlogsmisdadigers van de 21ste eeuw.
De terugkeer van Assad kan gepaard gaan met arbitraire arrestaties, gedwongen inlijvingen bij het Syrische leger, allerlei mensenrechtenschendingen en het doelbewust viseren van burgeractivisten en humanitaire hulp door de Syrische veiligheidsdiensten. Dergelijke dynamiek zag je ook al in andere delen van Syrië die opnieuw onder controle kwamen van het Assadregime.’

Er zijn drie opties voor vluchtelingen. Toch vindt Willem Staes dat ze geen kant op kunnen. Waarom niet?

In het noorden is er het oprukkende Turkse leger en de door Turkije gesteunde Syrische rebellen. Die pro-Turkse milities pleegden bij eerdere Turkse offensieven in Noordwest-Syrië al tal van mensenrechtenschendingen tegen de gewone burgerbevolking. Het gebied waar zij zich bevinden is dus geen aantrekkelijke optie voor veel Syrische burgers en hulpverleners.
Een tweede optie zou, in principe, kunnen zijn om richting regimegebied, dus meer westelijk te trekken. Maar veel burgers en hulpverleners zullen zich daar niet aan wagen. Velen van hen staan wellicht op wanted-lijsten van het regime en dreigen dus gearresteerd te worden als ze de oversteek maken. Daar komt nog eens bovenop dat Syrische mannen tussen de 18 en 42 jaar het risico lopen om gedwongen ingelijfd te worden bij het Syrische leger. Vluchten naar regimegebied is dus voor veel mensen ook geen optie.
De derde potentiële richting die je kan uitgaan is oostelijker, richting Noord-Irak, deze grens is de minst onaantrekkelijke optie, maar er zijn twee problemen. De grens zit voorlopig potdicht én het Syrische leger trekt op richting de Iraakse grens om die te controleren langs de Syrische kant. Dit betekent dat burgers en activisten op de vlucht dus ook weer in de armen van het regime terecht zouden komen.

Waarom heeft Europa wel degelijk een verantwoordelijkheid om te reageren?

Eerst en vooral heb je een morele verantwoordelijkheid naar de Syrische burgers toe. Maar daarnaast staan er ook vitale Europese belangen op het spel. De chaos die zich nu aan het ontwikkelen is, kan een nieuwe vluchtelingencrisis in Noordoost-Syrië creëren. En je kan er gif op innemen dat de chaos die zich nu aan het ontwikkelen is en de mensenrechtenschendingen die daarmee gepaard gaan, een nieuwe voedingsbodem zullen creëren voor een toekomstige comeback van IS. Europa moet dus in actie schieten.
De gebeurtenissen van de laatste week zullen IS een boost geven inzake propaganda, rekrutering en bewegingsvrijheid. Het geeft hen de mogelijkheid voor een structurele comeback. Dit kan het kantelpunt zijn dat de geboorte betekent van IS 2.0.

Doorbraak: Turkije valt Syrië binnen in machtsspel van epische proporties

Met steun van de Amerikaanse luchtmacht kon de YPG, de Koerdische Volksbeschermingseenheden die de SDF oprichtte (de Syrische Democratische Strijdkrachten , een amalgaam van rebellen uit allerlei mislukte oppositiegroepen. Ook enkele brigades van het Vrij Syrisch Leger (FSA) schaarden zich achter de YPG.) IS bedwingen. De YPG werd zo de belangrijkste bondgenoot van de internationale coalitie tegen IS. Wat zijn de gevolgen van Trumps beslissing om de Ameriaanse troepen terug te trekken?

Zonder Amerikaanse steun zouden SDF — en impliciet ook YPG — vanaf nu hun eigen boontjes mogen doppen. Zo vielen ook onvermijdelijk enkele van de gevangenenkampen waar IS FTF’ers (Foreign Terrorist Fighters, buitenlandse terroristische strijders, nvdr) en hun vrouwen en kinderen al maanden zaten opgesloten opeens zonder bewaking. Het SDF moest zich terugtrekken naar de frontlinies met de Turken en het nieuwe SNA. De Koerden besloten dan maar om te kiezen voor het minste van twee kwaden, een alliantie met het Syrisch regeringsleger en impliciet dus ook Rusland. Het uitgangspunt was dat de Turken en hun bondgenoten hun offensief zouden stoppen nu de YPG en SDF onder curatele stonden van Syrisch president Bashar al-Assad.

Wat suggereert Van Ostaeyen hiermee?

Dat niet Turkije in het vacuüm dat de Amerikanen hebben achtergelaten zou springen, maar wel Rusland. Maar ook: dat dit conflict nog lang niet ten einde is.

UPDATE: MO*-journaliste Tine Danckaers brengt verslag uit vanuit Irak, waar de eerste Syrische vluchtelingen sinds de invasie van Turkije van 9 oktober aankomen.

Hier vind je het opdrachtenblad als Word-document en als PDF-bestand.

Hier vind je meer informatie over Media.21

Genderevenwicht m/v/x

Leven na borstkanker