Home » Aan de slag met Nieuws in de Klas » Online Themadossiers » Verkiezingen in de VS

Verkiezingen in de VS

Gedoodverfde kandidaat voor de Democraten Sanders vs. Trump

19 februari 2020

*** (De verklaring voor de sterretjes vind je hier.)

De eerste voorverkiezingen zitten erop in de VS. Het is nog veel te vroeg voor ernstige conclusies, maar dat Bernie Sanders momenteel aan de leiding staat bij de Democraten, en Trump bij de Republikeinen, staat vast. Als zij in november tegenover elkaar komen te staan, moeten het zowat de twee meest verschillende presidentskandidaten ooit zijn, in karakter, achtergrond, politieke visie, menselijkheid, maar ook in campagne voeren, én in het gebruik van politieke technologieën om kiezers te ronselen.

Omdat wij graag weten wat jullie denken over de themadossiers, zodat we waar nodig kunnen aanpassen en verbeteren, vragen we jullie om dit beoordelingsformulier in te vullen. Alvast hartelijk dank!

Voorverkiezingen

Het is een systeem dat we hier niet kennen, maar de voorverkiezingen selecteren in de VS bij de twee partijen (Democraten en Republikeinen) de kandidaten die het in de uiteindelijke presidentsverkiezing tegen elkaar zullen opnemen, lezen we op Doorbraak. De eerste twee voorverkiezingen zijn achter de rug, maar voor de Democraten gebeurden die niet vlekkeloos. Toch komt Bernie Sanders er als overwinnaar uit. Met 97 procent van de stemmen haalt Donald Trump dan weer een stalinistische score.

The Movement

Bernie Sanders‘ boodschap is niet nieuw, staat op Apache. Al in de jaren 60 en 70 onderzocht hij de sociaaleconomische problemen van de Amerikaanse bevolking, en de oorsprong daarvan legt hij bij ‘corporate America’. Maar Sanders besefte toen al dat hij die boodschap alleen niet kan uitdragen, dat hij daar mensen voor nodig heeft. Veel mensen. Door er de nadruk op te leggen dat alle mensen tellen, probeert hij een ‘movement’ op de been te krijgen, een beweging die hij politiek bewust maakt zodat ze hetzelfde kan doen bij andere mensen.

Bernie Sanders (CC BY-SA 2.0) Gage Skidmore

De toekomst van politieke campagnes

In 2008 investeerde Barack Obama al 100 miljoen dollar in technologische innovatie, meldt DeWereldMorgen. Voor zijn campagne in 2012 werden er data verzameld en doelgroepen gecreëerd die speciaal voor hen gemaakte advertenties kregen. Voor de campagne van Trump in 2016 werd dit systeem door de firma Camebridge Analytica misbruikt. De data werden onrechtmatig bekomen en er werden desinformatiecampagnes opgezet.
Heel anders doet Bernie Sanders het. We hadden het hierboven al over de ‘movement’. Er wordt vanuit gegaan dat heel veel mensen verandering willen, maar dat ze een duwtje in de rug nodig hebben om hun engagement om te zetten in actie. Dat probeert Sanders te doen.

Donald Trump (CC BY-SA 2.0) Gage Skidmore

Omslagfoto: (CC BY 2.0) Floris Oosterveld

Vragen en discussiepunten

Doorbraak: De Democraten schieten in eigen voet

In de VS worden kandidaten niet rechtstreeks gekozen. Wat gebeurt er dan wel?

Er wordt gekozen voor gedelegeerden, ook wel kiesmannen genoemd. Deze kiesmannen brengen in het congres hun stem uit voor de kandidaat.
Bij de Republikeinen werkt men met een ‘winner takes all‘-systeem, waar de kandidaat met de meeste stemmen uiteindelijk alle gedelegeerden van die staat krijgt. De Democraten gaan voor proportionaliteit. Elke kandidaat moet een minimum behalen (in Iowa was dat 15%), maar bij deze voorverkiezingen hebben vijf kandidaten gedelegeerden bekomen. Zelfs Joe Biden, die het hier heel slecht deed, kon twee gedelegeerden te pakken krijgen.

De voorverkiezingen in Iowa en New Hampshire zijn lang niet beslissend, maar dienen eerder om de temperatuur te meten. Om te voelen wie er de wind in de zeilen heeft. Dat is duidelijk het geval voor Sanders. Wanneer en waarom wordt het echt belangrijk voor Sanders?

Op 29 februari in South Carolina, omdat daar voor het eerst een belangrijk stemmenblok bij de Democraten aan bod komt, namelijk de zwarte kiezers. Nevada zijn voornamelijk latino’s. Iowa en New Hampshire zijn vooral blanke staten. Sanders staat bij de bookmakers op 40% kans dat hij wint, wat zeer groot is.

Apache: Bewegen met Bernie

De grootste concurrent voor Sanders is Joe Biden. Ondanks het feit dat ze beiden oud en wit zijn, zijn er behoorlijk wat verschillen, dezelfde trouwens die er tussen Sanders en Hillary Clinton waren in 2016. Wat zijn die verschillen?

Clinton en Biden zijn de gezichten van de status quo. Zij willen terug naar het ‘normaal’ van voor Trump president werd. Sanders daarentegen wil de status quo helemaal niet behouden en vraagt zich af wat de sociaaleconomische oorzaken waren die geleid hebben tot Trump. Een vraag die de Democratische Partij nauwelijks gesteld heeft. In het antwoord ziet Sanders een te grote macht voor ‘corporate America’. Hij wil een strengere wetgeving voor het bedrijfsleven, gekoppeld aan een algemeen minimum loon.

Waarom is de ‘movement’, de beweging zo belangrijk voor Sanders?

De huidige Sanders-campagne benadrukt dat mensen niet louter een bolletje naast Sanders’ naam moeten inkleuren. Nee, ze maken deel uit van een beweging, ‘a movement’, meer nog: ‘a movement that wins’. ‘Not me, us’, in campagnetaal. Het contrast met de egotripperij van Trump kan niet groter zijn.
Bernie wil een bottom-up-revolutie ontketenen en dat is ook altijd al zijn doel geweest. Sanders zegt onomwonden dat hij enkel kan slagen als er vanuit de bevolking blijvend druk wordt gezet op het Huis van Afgevaardigden en de Senaat. Hij weet dat hij zijn beleidsagenda enkel kan uitvoeren dankzij massale mobilisatie. Het echte werk zal pas beginnen na zijn verkiezing.

Hoe verklaart Sanders ‘zijn’ socialisme?

Sanders schakelt het gelijk met een veel bredere invulling van democratie, die bijvoorbeeld ook democratie op de werkvloer en in de economie nastreeft. Het is in zijn woorden ‘socialisme met een kleine letter s’.

Bernie Sanders gebruikt al wel eens populistisch taalgebruik. Toch vindt politicoloog Jan-Werner Müller hem geen populist zoals Trump er een is. Waarom niet?

“Zij die de luie vergelijking maken tussen Bernie Sanders en Donald Trump zien niet dat populisten niet louter protesteren tegen Wall Street of ‘globalisme’. Populisten beweren dat zij en zij alleen spreken in naam van wat zij de ‘echte mensen’ of de ‘zwijgende meerderheid’ noemen.” Tot nader order vereenzelvigt Sanders zich inderdaad niet met ‘het volk’, maar wil hij dat volk politiek bewust maken van hun gedeelde belangen. Hen bewust maken dat ze, jawel, tot dezelfde klasse behoren.
Sanders kan niet enkel op jonge Amerikanen terugvallen, maar zal ook ouderen moeten overtuigen. Behalve de witte Amerikanen zal hij ook de Afro-Amerikaanse gemeenschap, de Latino-gemeenschap, Native Americans, net als de LGBTQ+-gemeenschap moeten overtuigen.

DeWereldMorgen: Sanders versus Trump: een strijd tussen twee politieke technologieën

Wat was het werkelijke doel van Cambridge Analytica?

In de eerste plaats om de geesten te veranderen door specifieke informatie te verspreiden op maat van verschillende psychologische profielen. Concreet: stel dat Cambridge Analytica op basis van verzamelde data weet dat u eerder angstig in het leven staat, dan zal Cambridge Analytica u niet bestoken met een advertentie van Trump, maar eerder met een filmpje waarin jongeren van kleur bijvoorbeeld een witte jongere in elkaar timmeren. Hierdoor wordt uw angst opgewekt en in een geracialiseerd schema gegoten, wat u vatbaar maakt voor de boodschap van iemand als Trump.

Wat wordt er bedoeld met ‘geofencing’?

Het principe is relatief eenvoudig. Stel, u komt een bepaalde plaats binnen – een shoppingcentrum, een kerk, een betoging – dan worden uw data opgevangen, bijgehouden en doorgespeeld. En uiteraard zit daar gouden informatie tussen voor politieke marketeers: je kan doelgroepen op allerhande wijze gaan koppelen aan plaatsen en gedrag én hun op basis daarvan gerichte advertenties sturen.

De campagne van Trump is een verticale campagne, geleid en aangestuurd door een beperkte groep, en verschilt weinig van commerciële marketing. Het model van Sanders wordt horizontaler genoemd. Waarom?

In 2016 had het team van Sanders geen geld genoeg om professionals in te huren, dus moesten ze het hebben van het mobiliseren van vrijwilligers. Een wilde gok, maar één die verbazend genoeg werkte. Sanders werd in geen tijd een fenomeen, een naam met globale weerklank. En dat zonder de inzet van spectaculaire technologieën en het geld van grote donoren. Dat was ongezien.

Toch maakt ook Sanders gebruik van ‘data’. Waarin verschilt zijn aanpak met die van Trump?

Hij vertrouwt meer op de data die mensen openlijk met elkaar delen, dan de eerdere duistere vormen van data mining waar de Trump-campagne gebruik van maakt. Sanders zet in op het feit dat mensen hun eigen kennissenkring het best kunnen inschatten, elkaar kunnen overtuigen en zichzelf kunnen organiseren. Dit alles vertrekt van een erg groot vertrouwen in vrijwilligers. De campagne van Trump daarentegen is gebaseerd op wantrouwen en passiviteit. In zekere mate wordt de ideologie van de kandidaten dus ook weerspiegeld in de politieke technieken die worden aangewend.

Welke kritische kanttekeningen kun je plaatsen bij de (oprechte) beweging van Sanders en de zijnen?

De fundamentele zwakte van die opzet blijft natuurlijk dat de bestaansreden van de beweging verbonden blijft aan het winnen van verkiezingen. Om het anders uit te drukken: als Sanders dit keer de verkiezingen niet wint zal het ook veel energie wegnemen uit de beweging zoals die nu bestaat. Het ‘ons’ waar Sanders naar verwijst, bestaat ook uiteindelijk slechts via hem en de verkiezingen die hij al dan niet zal winnen, of hij dat nu leuk vindt of niet. Het is ook de harde les die moet getrokken worden uit gelijkaardige Europese experimenten zoals Syriza, Momentum en andere links populistische partijen en bewegingen.

Hier vind je het opdrachtenblad als Word-document en als PDF-bestand.

Hier vind je meer informatie over Media.21

Het coronavirus

Geen journalistiek zonder geld