Mediaconcentratie
Een gevaar voor de democratie?
20 april 2021
** (De verklaring voor de sterretjes vind je hier.)
De Vlaamse Regulator voor de Media (VRM, de onafhankelijke toezichthouder voor de Vlaamse audiovisuele media) spreekt in haar rapport van 2020 over ‘mediaconcentratie’. Dat wil zeggen dat slechts een beperkt aantal personen of organisaties controle heeft over de informatiedoorstroming. En dat is niet goed voor de democratie, want mensen nemen beslissingen op basis van de informatie die ze krijgen, of vormen een mening over een bepaald onderwerp die dan weer van belang is in het stemhokje.
Omdat wij graag weten wat jullie denken over de themadossiers, zodat we waar nodig kunnen aanpassen en verbeteren, vragen we jullie om dit beoordelingsformulier in te vullen. Alvast hartelijk dank!
Synergie
De mainstream print- en onlinemedia in Vlaanderen zijn in handen van drie grote groepen: DPG Media (Het Laatste Nieuws, De Morgen, Humo, … maar ook televisiezender VTM), Mediahuis (Het Nieuwsblad, De Standaard, Gazet van Antwerpen, …), en Roularta Media Group (Knack, Flair, De Tijd, De Zondag, …).
Het Vlaamse medialandschap inclusief radio- en tv-zenders © StampMedia
Door deze mediaconcentratie verschraalt de journalistiek. Redacties worden samengevoegd, journalisten verdwijnen, artikels worden onder kranten en magazines gedeeld, wat ervoor zorgt dat er heel veel dezelfde inhoud in verschillende media van eenzelfde groep staat. Synergie heet dat in het vakjargon.
Bekijk hier wat hoofdredacteur van MO* Jago Kosolosky zegt over mediaconcentratie:
Polarisatie van de media
Polariseren betekent volgens Van Dale: tegenstellingen vormen, tegengestelde polen (gaan) vormen. Een gepolariseerd medialandschap betekent dat het ene medium (of mediagroep) kiest voor een bepaalde politieke, ideologische, economische, of andere richting, waartegenover een ander medium (of mediagroep) staat dat voor een tegenovergestelde richting kiest.
De afgelopen presidentsverkiezingen in de Verenigde Staten lieten zo’n polarisatie van de media duidelijk zien. Enerzijds had je bv. Fox News dat heel erg lang een megafoon was voor Donald Trump. Daartegenover had je bv. CNN dat zich bekende tot het kamp van Joe Biden.
(CC BY 2.0) David Shane
Naast het feit dat burgers onvolledige, of gestuurde informatie krijgen, is het grote gevolg van polarisatie de invloed ervan op de journalistiek. Noch Fox, noch CNN waren heel erg betrouwbaar omdat ze voornamelijk tot doel hadden om stemmen te ronselen voor de een of de andere kandidaat. De journalistieke deontologie, zoals waarheidsgetrouw en onafhankelijk berichten en informeren, komt zo in het gedrang.
In Vlaanderen zou de bovengenoemde synergie wel eens voor polarisatie tussen mediagroepen kunnen zorgen. Een voorbeeld daarvan is de zaak rond televisiegezicht Bart De Pauw. De mediakanalen van DPG Media brachten in de eerste week van februari verschillende artikelen, én een reportage in Telefacts NU, met o.a. gelekte en eenzijdige informatie die Bart De Pauw eerder als slachtoffer afschilderde. Dat lokte bij concurrent Mediahuis dan weer heel wat kritiek uit, vooral dan vanuit journalistiek deontologisch oogpunt. Maar ook de VRT, die voor Streamz samenwerkt met DPG Media, was niet erg vrolijk omdat de reportage, maar ook enkele geschreven artikels, transcripties van vertrouwelijke gesprekken van vrouwen met de preventieadviseur van de VRT had gebruikt.
Ging DPG Media hier uit de journalistieke bocht? Of, vanuit helikopterzicht, zorgt de concentratie van media hier voor polarisatie? Is het een bode voor de toekomst? En wat met de digitale onafhankelijke media? Worden zij dan mee in het bad van de polarisatie getrokken?
Vormt de huidige mediaconcentratie, zoals de VRM het aanhaalt, een gevaar voor de democratie? En zo ja, wat kan daar dan aan gedaan worden?
Bekijk hier wat journalist Tom Cochez van Apache daarover te zeggen heeft:
