Er loopt heel wat mank in het onderwijs
En leerlingen zijn altijd de dupe
20 oktober 2021
*** (De verklaring voor de sterretjes vind je hier.)
Het onderwijs kent vele problemen, allemaal om ter dringendst. Bij vele problemen, zijn er altijd veel meningen en mogelijke oplossingen. In dit uitgebreide dossier geven we eerst een analyse om dan enkele zeer uiteenlopende opiniestemmen aan het woord te laten.
Omdat wij graag weten wat jullie denken over de themadossiers, zodat we waar nodig kunnen aanpassen en verbeteren, vragen we jullie om dit beoordelingsformulier in te vullen. Alvast hartelijk dank!
Gat moet dicht
De Vlaamse overheid heeft veel geld uitgegeven tijdens de coronacrisis. Het leek onderwijspedagoog Pedro De Bruyckere niet onlogisch dat het gat in de begroting gedicht moet worden. Maar, zegt hij tegen Apache, dat onderwijs 112 miljoen euro zou moeten besparen, nadat er ettelijke miljoenen in geïnvesteerd zouden worden, had hij niet zien aankomen. Nochtans dringen structurele hervormingen zich op: digitalisering, brede of geen brede eerste graad (wat invloed heeft op de sociale ongelijkheid), zittenblijvers die de factuur naar omhoog stuwen, het watervalsysteem wegwerken, de kunstmatige opsplitsing van scholen opheffen,… het zijn allemaal zaken die innig met elkaar verstrengeld zijn, en die bovendien heel ideologisch gekleurd zijn. Dat maakt dat oplossingen ervoor zoeken ontzettend moeilijk is. En leerlingen zijn er de dupe van.
De digitalisering in onderwijs dringt zich op (CC BY-SA 2.0) Tim Strater
Kritisch en onafhankelijk denken
In het opiniestuk op Business AM maakt Xavier Verellen zich druk in een andere opinie van een vooraanstaande techondernemer die beweert dat we moeten stoppen met Frans te leren, en ons volledig moeten toeleggen op het Engels. Verellen merkt op dat we in Vlaanderen aan een rotvaart onze sterktes, zoals onderwijs en talenkennis aan het verliezen zijn. Maar de kennis van vreemde talen zijn net de toegang tot het beter begrijpen van de wereld, tot kritisch en onafhankelijk denken, zo parafraseert hij de Israëlische hoogleraar Yuval Harari. De grootste geniën en kunstenaars, zoals bv. Pablo Picasso, spraken meerdere talen. Maar Verellen heeft nog heel wat meer voorbeelden om te illustreren waarom we meerdere talen zouden moeten leren. Anders worden leerlingen er de dupe van.
Pablo Picasso
Gebrek aan langetermijnvisie
Een van de nijpendste problemen voor het onderwijs is het lerarentekort. En dat, zo oppert Pieter Van den Bossche op Doorbraak, had men van mijlenver moeten zien aankomen. Want onderwijsexperts waarschuwen daar al jaren voor. Maar het ontbreekt de politiek aan een langetermijnvisie omdat zoiets haaks staat op de beperkte tijd die een politicus heeft. En ook daar zijn leerlingen de dupe.
(CC BY-ND 2.0) m_takahashi
Onderwijs is het fundament van de samenleving
Ook Bieke Purnelle fulmineert over het lerarentekort op MO*. Ze begrijpt niet dat er 112 miljoen bespaard moet worden in een noodlijdende sector. Het grootste deel van dat geld was bedoeld om net het lerarentekort op te vangen. En ook Purnelle wijst de politiek met de vinger. Want goed onderwijs is het fundament van de samenleving, de sleutel van de poort naar de toekomst. Zonder goed onderwijs zijn leerlingen de dupe.
Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (CC BY-NC 2.0) Vlaams Parlement
Onderwijs biedt geen antwoord voor bijzondere jongeren
Nele Buyst is mama van een jongen met ‘een diagnose’. Een bijzondere jongen met bijzondere gaven, maar hij handelt niet zoals ‘normale’ jongeren. Dat stuit op onbegrip bij scholen en leerkrachten, schrijft Nele op rekto:verso. Het M-decreet werd ooit in het leven geroepen om jongeren zoals de zoon van Nele op te nemen in het gewone onderwijs om hem niet naar het Bijzonder Onderwijs te moeten sturen. Maar het loopt mank met dat M-decreet, zodat het moet worden aangepast. Nele zoekt en wroet om oplossingen te vinden. Ze heeft gelezen dat we aandoeningen zoals ADHD moeten zien als een handicap. Maar dat doen we niet. Als iemand een been verliest, geven we die persoon een prothese. Als iemand niet functioneert zoals de meerderheid, wordt die persoon bekritiseerd, en wordt die getest op vaardigheden waarover hij/zij/hen niet beschikt. Neem het die scholen en leerkrachten niet kwalijk. Er is gebrek aan tijd en middelen, en een overschot aan administratie. En de dupe? Dat zijn de leerlingen, in dit geval de bijzondere leerlingen.
Albert Einstein: ‘Everyone is a genius. But if you judge a fish on its ability to climb a tree, it will live its whole life believing that it’s stupid.’
Vragen en discussiepunten
Apache: Structurele hervormingen dringen zich op in het onderwijs
De keuze die leerlingen maken voor een studierichting wordt bij ons relatief vroeg gemaakt, zegt Pedro De Bruyckere. Dat maakt ons onderwijs duur. Maar laat ons even voorbij de centen kijken. Vinden jullie het goed om op heel jonge leeftijd al een richting te moeten kiezen? Of zou je daar liever nog even mee wachten?
Business AM: Excusez-moi, Peter Hinssen: Dwarsdenkers hebben we nodig, geen meelopers
Je kan je perfect voorstellen dat de meeste mensen vandaag wat graag de lasten van het leren van een nieuwe vaardigheid aan de computers overlaten, zegt Xavier Verellen. Geldt dat ook voor jullie? Leren is niet altijd even fijn, en iets inoefenen kost tijd en energie, maar zou je het overlaten aan een computer? En daardoor zelf niets meer kennen en kunnen?
En talen zijn een perfecte toegang naar nieuwe horizonten die je toelaten om de wereld beter te begrijpen, je creatief te verrijken en ervoor te zorgen dat je in de wereld van morgen, al is het maar een héél kleine voorsprong behoudt op de robotten die de wereld meer dan ooit zullen beheersen.
Verellen vindt het belangrijk dat we hier in Vlaanderen inzetten op vaardigheden die niet puur utilitaristisch zijn. Zoek uit wat utilitaristisch betekent (het Frans kan daarbij helpen!) En ben je het daarmee eens?
Doorbraak: Leerlingen blijven alweer in de kou staan
Scholieren die klagen (!) over de talloze uren die ze in de studie moeten doorbrengen, zegt Pieter Van den Bossche. Is dat zo?
Wat hij nog zegt: ‘gelijke onderwijskansen? Die bestaan, je moet ze enkel grijpen.’ Wat is jullie ervaring daarmee? Kun je hem volgen? Moet je de kansen grijpen die er zijn, of is niet iedereen daartoe in staat?
Omdat jullie afgelopen schooljaren de grootste slachtoffers waren van de profileringsdrang van lichtzinnige beleidsmakers en onderwijsverstrekkers. Want jullie vormen onze wissel op de toekomst. Jullie zijn ons project op de lange termijn. Aan ons om jullie te koesteren en uit te dagen. Vooral dat laatste, wel te verstaan.
MO*: Code rood in de klas: ‘Ik wil geen gratis laptops, ik wil meer mensen’
rekto:verso: Krokodil, alg. Een struikeltocht door ons onderwijs
Hebben jullie ervaring met bijzondere leerlingen? Leerlingen die, wat ze noemen een ‘stoornis’ hebben? Zoals ADHD. En zo ja, hoe gaan jullie daar mee om?
Nele Buyst vindt mogelijke oplossingen in de biologie. Hoe dieren, maar ook micro-organismen, soms samenwerken om te kunnen overleven. Hoe staan jullie tegenover samenwerken? Zoals bv. de sterkere van de klas die de minder sterke helpt. Lijkt jullie dat een goed idee? Waarom? Niet?
Volgens Nele Buyst wordt een leerling met ADHD op school op eenzelfde manier beoordeeld als een andere leerling. Wat denken jullie daarvan, de uitspraak ‘Everyone is a genius. But if you judge a fish on its ability to climb a tree, it will live its whole life believing that it’s stupid.’ van Albert Einstein indachtig?
