Home » Aan de slag met Nieuws in de Klas » Online Themadossiers » Internationale Vrouwendag

Internationale Vrouwendag

Vrouwen en meisjes maken de wereld mooier

09 maart 2022

*** (De verklaring voor de sterretjes vind je hier.)

Sinds 1911 is 8 maart internationaal de dag van de vrouw. Dat komt omdat er geen gelijkwaardigheid bestaat tussen mannen en vrouwen. Toen niet, en nu nog niet. Dat merk je o.a. aan de verslaggeving over Oekraïne: vrouwen worden er voornamelijk voorgesteld als slachtoffer. Maar je ziet het ook in de wetenschap, waar vrouwen een belangrijke rol in hebben gespeeld die niet of nauwelijks erkend werd. Ze hadden geen, of beperkte toegang tot onderwijs. Wat vandaag in een aantal landen nog steeds het geval is.

Omdat wij graag weten wat jullie denken over de themadossiers, zodat we waar nodig kunnen aanpassen en verbeteren, vragen we jullie om dit beoordelingsformulier in te vullen. Alvast hartelijk dank!

Vrouwenverzet

Aan Apache vertellen onderzoekster Michèle Corthals en professor Koen Aerts dat vrouwen in conflictsituaties zoals oorlogen steevast geportretteerd worden als slachtoffers, maar dat zoiets geenszins strookt met de werkelijkheid. In Oekraïne gaat alle aandacht naar de mannen die de wapens opnemen, maar er zijn even goed vrouwen die dat doen. Maar ook tijdens WOII speelden vrouwen een belangrijke rol in het verzet tegen de Duitsers. Ze mochten dan wel niet bij het leger of de politie, maar vrouwen zorgden er wel voor dat de verzetsnetwerken overeind bleven. Volgens Corthals en Aerts is de rol van vrouwen in het verzet een blinde vlek in de geschiedenis, maar gelukkig komt daar stilaan verandering in.

Annetje Johanna Schaft was een Nederlandse verzetsstrijdster, die door de Duitsers geëxecuteerd werd. Foto: Wikimedia Commons

Het patriarchaat is diepgeworteld

Voor de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Antonio Guterres is vrouwelijk leiderschap crucialer dan ooit, schrijft hij op MO*. Het zijn vrouwen die ons door elke crisis sleuren, terwijl ze tegelijkertijd de meeste klappen opvangen, zowel letterlijk als figuurlijk. Dat betekent volgens Guterres dat het patriarchaat nog steeds diepgeworteld is. Mannen hebben het m.a.w. nog steeds voor het zeggen. Dat is niet alleen nefast voor de vrouwen, maar voor ons allemaal. In conflictgebieden zoals Oekraïne, maar ook in Ethiopië, Afghanistan, Jemen, Syrië, … zijn vrouwen en meisjes het kwetsbaarst, maar hebben ze ook de krachtigste stem voor vrede. Het leidt voor de secretaris-generaal geen twijfel dat de toekomst alleen maar kan bestaan op basis van gelijkwaardigheid tussen vrouwen en mannen. En daar moet in geïnvesteerd worden.

European Union 2013 – European Parliament / CC BY-NC-ND 2.0

Vrouwelijke pioniers in de wetenschap

In deze podcast op EOS vertelt de Belgische wiskundige Ann Dooms over haar wetenschappelijke heldin Ada Lovelace, die omstreeks 1840 het allereerste algoritme schreef, de basis voor computerprogramma’s zoals we die nu kennen. Nochtans mocht Ada, die via wiskundige en professor astronomie Charles Babbage wel toegelaten werd aan de London University, niets wetenschappelijks publiceren omdat ze een vrouw was. En zo waren er in de loop van de geschiedenis heel wat vrouwelijke pioniers in de wetenschap, maar zij werden eenvoudigweg doodgezwegen.

Ada Byron (later Lovelace), op haar zevende, door Alfred d’Orsay, 1822

Manifestatie

Voor StampMedia trok fotograaf Zeb Marichal naar Antwerpen waar een manifestatie plaatsvond tegen genderongelijkheid en voor meer vrouwenrechten.

Vragen en discussiepunten

Apache: Aandacht groeit voor rol van vrouwen in verzetsstrijd

Michèle Corthals zegt dat doorgaans aangenomen wordt dat vrouwen tijdens WOII geen toegang hadden tot leger of politie en daardoor kennis en ervaring misten om zich nuttig te maken in het verzet. Ze zegt ook dat de realiteit enigszins anders was. Hoe?

“In realiteit was minstens de helft van de verzetsvrouwen huisvrouw, waardoor ze lokaal heel nuttig waren voor de opvang van onderduikers zoals andere verzetslui of Joodse kinderen. Ze werden ook typisch ingezet voor meer publiek werk. Dat ging over het uitvoeren van koeriersdiensten, zoals boodschappen overbrengen of wapens verplaatsen, maar ook om fondsen te werven.”

Waarom kwam het aandeel van vrouwen in het verzet volgens Koen Aerts nauwelijks aan bod in de geschiedschrijving?

Dat heeft zowel te maken met de positie van de vrouw in de samenleving, maar ook met de manier waarop historisch onderzoek gevoerd wordt.
“De na-oorlogse maatschappij was heel patriarchaal ingericht, waarbij vrouwen niet de boventoon voerden in het publieke debat”, zegt professor Koen Aerts. “Het wetenschappelijk onderzoek is dan ook een bestendiging van de machtsdynamiek binnen de samenleving. Maar die deed en doet helaas de realiteit geweld aan.”

Vrouwen die in het verzet zaten, beschouwden zich, volgens Corthals, vaak niet als heldinnen. Waarom niet?

“Ze deden hun verzetswerk vanuit een soort humanitaire noodzaak, in feite als een soort van vredesactiviteit. Er zijn ook getuigenissen van vrouwen die zich schaamden over wat ze deden, want door hun verzetsactiviteiten liepen ze het risico om opgepakt te worden en brachten ze ook hun gezin in gevaar.”

MO*: ‘Wanneer de wereld investeert in meer kansen voor vrouwen en meisjes, wint de hele mensheid’

Volgens Antonio Guterres waren vrouwen – artsen, verpleegsters, gezondheids- en maatschappelijk werksters – heldinnen tijdens de pandemie. Maar er was volgens hem ook een schaduwzijde voor vrouwen. Welke?

Tegelijkertijd waren het vrouwen en meisjes die als eerste hun baan of school moesten opgeven, namen zij meer onbetaald zorgwerk op zich en werden ze geconfronteerd met een pijlsnelle toename van huiselijk geweld, cybermisbruik en kindhuwelijken.

Guterres somt een aantal zaken op die nodig zijn voor een bloeiende toekomst. Een van die zaken is meer vrouwen in leidinggevende functies. Waar en waarom?

We hebben meer vrouwen nodig in leidinggevende functies bij de overheid en in het bedrijfsleven, zoals ministers van Financiën en CEO’s, die een groen en sociaal progressief beleid voeren dat aan al hun mensen ten goede komt.
We weten bijvoorbeeld dat meer vrouwen in parlementen zorgt voor sterkere klimaatverbintenissen en meer investeringen in gezondheidszorg en onderwijs.

Wat betekenen levendige vrouwenrechtenbewegingen voor de hele mensheid?

In samenlevingen waar vrouwenrechtenbewegingen levendig zijn, zijn de democratieën sterker. Wanneer de wereld investeert in meer kansen voor vrouwen en meisjes, wint de hele mensheid.
Vanuit een rechtvaardigheids-, gelijkheids-, en moreel standpunt en gewoon gezond verstand moeten wij de klok voorwaarts draaien wat vrouwenrechten betreft. We hebben een duurzaam, feministisch herstel nodig rond, en geleid door, vrouwen en meisjes.

EOS: Wiskundige Ann Dooms over heldin Ada Lovelace, de eerste programmeur ter wereld

Ada Lovelace was zo slim dat ze visionaire nota’s schreef over de ‘Analytical Engine’. Waarom waren die nota’s visionair?

Ze bevatten ideeën over computergegenereerde muziek en het eerste algoritme voor een machine ooit, waarmee ze de fundamenten legde voor computerprogramma’s zoals we die nu kennen, bijna een eeuw voor de computer werd uitgevonden.

Ook tijdens WWII vervulden wiskundige vrouwen baanbrekend wetenschappelijk werk, bijvoorbeeld aan de eerste elektronische computer, de ENIAC (Electronic Numerical Integrator and Computer) die voornamelijk door vrouwen werd geprogrammeerd. Waarom weten wij dat niet?

De vrouwelijke programmeurs werden vergeten, vooral omdat hun bijdrage werd geminimaliseerd. Hoewel veel vrouwen tijdens de oorlog werkten, werd hun deelname als onvoldoende belangrijk en bovendien als tijdelijk beschouwd. Toen de ENIAC in 1946 aan het publiek werd voorgesteld, schoven de persteksten de mannen naar voren. Slechts enkele media vermeldden de vrouwen.

Waarom vindt Ann Dooms wiskunde best sexy?

‘De wiskunde biedt vandaag enorm veel boeiende uitdagingen. In onze digitale wereld is er steeds meer nood aan mensen die de wiskundige principes achter digitale toepassingen beheersen, en er nieuwe ontwikkelen. We moeten die spannende kant van de wiskunde in de verf zetten. En we moeten de wiskundige rolmodellen die er zijn de bekendheid geven die ze verdienen. Alleen zo kunnen we bij jongeren de goesting om wiskunde te gaan studeren aanwakkeren.’

Hier vind je het opdrachtenblad als Word-document en als PDF-bestand.

Hier vind je meer informatie over Media.21

Themadossiers 2021

Desinformatie