Verkiezingen in aantocht

Enkele voorbeschouwende stemmen

24 april 2024

***

In deze laatste rechte lijn naar de verkiezingen worden we om de oren geslagen met politici die allerlei beloftes maken, analyses van wetenschappers en journalisten, stemtesten allerhande, … alles wordt eraan gedaan om de kiezer goed en grondig te informeren. Daarom in dit themadossier enkele voorbeschouwende stemmen: een politicus die allerlei beloftes maakt, een wetenschapper die de democratie fileert, en een kritische analyse van al die stemtesten.

 

Sammy Mahdi hoopt op sterk mandaat

Het zou gek zijn, mocht een politicus net voor de verkiezingen niet overlopen van zelfvertrouwen. Hoe zou een kiezer hem/haar/hen anders vertrouwen? Dus doet de voorzitter van de cd&v, Sammy Mahdi, net dat in een gesprek met Doorbraak. Hij omschrijft zijn partij als een warme, conservatieve volkspartij die geen mensen in steek wil laten, maar op ethisch vlak (zoals abortus) niet wil meestappen in foliekes. Mahdi hoopt dat hij een sterk mandaat kan krijgen van de kiezer, zodat hij de N-VA kan dwingen om met cd&v te praten, in de plaats van met de Franstalige PS.

cd&v-voorzitter Sammy Mahdi (CC BY-NC-ND 2.0 DEED – Friends of Europe)

 

Niets heeft vaste betekenis

Dat zegt althans socioloog Rudi Laermans aan DeWereldMorgen. Laermans bedoelt daarmee dat bv. begrippen als vrijheid en gelijkheid anders ingevuld worden door socialisten en liberalen. En die andere invulling resulteert in een strijd, in dit voorbeeld tussen de twee ideologieën. Maar dat is goed, volgens Laermans, daar draait onze representatieve democratie net om. Belangrijk om daarbij te onthouden is dat het resultaat van die strijd, wat verkiezingen zijn, altijd anders kan zijn. Want niets heeft een vaste betekenis, en de feitelijke waarheid is politiek niet bindend. Voilà.

Foto: Rudi Laermans

 

De andere kant van de stemtestmedaille

In het beste geval versterken stemtests het politieke bewustzijn, schrijft Apache. Maar of ze dat ook effectief doen, en misschien nog belangrijker, of dat ook de bedoeling is, zijn vragen die uit de weg gegaan worden. De commerciële belangen van de mediabedrijven spelen een grote rol, de belangen van de politiek evenzeer. Bovendien zijn de manier waarop stemtesten tot stand komen, en de methodologie van internetenquêtes twijfelachtig

Screenshot De Stemtest van De Standaard en VRT

 

Omslagfoto: Federaal parlement van België (CC BY 2.0 DEED Chrstian Stock)

 

Vragen en discussiepunten

Doorbraak: Sammy Mahdi: ‘Laat N-VA eerst praten met ons voor ze met PS samenzitten’

Waarom vindt Sammy Mahdi de cd&v een warme, conservatieve volkspartij?
Op sociaal-economisch vlak wil cd&v geen mensen in de steek laten. “We komen niet aan de index en ook niet aan de pensioenen.” De partij wil op Vlaams niveau ook 1 miljard euro besteden aan kinderopvang. Daarvoor is een correct budgettair kader nodig: “Laat alle lonen stijgen, niet enkel de laagste. Laat dus ook de hoogste belastingschaal dalen, waarin de gemiddelde werkende Vlaming zit. En beperk de werkloosheid in de tijd (al is het nut van die maatregel helemaal niet bewezen; red.). Zorg er dus voor dat we eindelijk die werkzaamheidsgraad van 80% halen (in 2022 lag die in België op 73,1%; red.). 
‘Daarnaast moeten we zien dat de grote vermogens hun bijdrage leveren. We moeten het evenwicht herstellen, want dat is zoek. Voor de grote vermogens moet er een degelijke vermogenswinstbelasting komen.’
‘Op vlak van ethische kwesties is onze positie heel duidelijk. Wij stappen niet mee in ethische foliekes, waarbij men spreekt van een voltooid leven en abortus wil uitbreiden tot termijnen die voor onze partij onbespreekbaar en onbegrijpelijk zijn.’

DeWereldMorgen: Rudi Laermans: “Democratie betekent strijdigheid”

Rudi Laermans spreekt over de drie pijlers van de democratie? Wat zijn die?
“Je hebt de liberale pijler, die verwijst naar de constitutionalisering van rechten en vrijheden: mensen zijn gelijk als vrijen (1). De democratische pijler is de erfenis van, laten we zeggen, de onthoofding van de koning. Dat is het idee van volkssoevereiniteit: het volk regeert (2). En je hebt eigenlijk relatief laat het inzicht dat democratie, met in het hart dat parlement, toch draait om argumentatie (3). Parlementaire democratie en argumentatie gaan samen. Parlementarisme verdraagt geen autoritarisme.”
Waarom is er, volgens Laermans, een probleem met die derde pijler, de argumentatieve redelijkheid?
“Er is daar een groot probleem met de institutionalisering van een bepaald gebruik van de sociale media. Het hele spel van woord en wederwoord, zelfs op een elementaire manier, is gebroken op X en op TikTok. Dat zijn eigenlijk heel monologische communicatiekanalen, en als monologen botsen, krijg je per definitie polemiek, en erger. Het is ook zeer narcistisch en daarmee eigenlijk in tendentie autocratisch. In zekere zin is Trump de waarheid van politieke communicatie binnen sociale media.”
Laermans pleit voor een sociaal liberale democratie. Wat is dat?
“Dat is een liberale democratie die consequent sociaal gecorrigeerd wordt. Dat betekent sociale bescherming, een sociale verzorgingsstaat en een overheid die al naar gelang de sector een sterke greep heeft op het economisch gebeuren. Wanneer het bijvoorbeeld gaat over energie, een letterlijk vitale sector, valt er wel iets te zeggen voor overheidsbedrijven. Dat lijkt vandaag utopisch, maar dat is de samenleving die we gekend hebben.”

Apache: Stemmingmakerij met stemtesten en peilingen

Volgens Tom Cochez dienen stemtesten enerzijds commerciële belangen van media, maar beïnvloeden ze wel degelijk het stemgedrag. Daar heeft hij een ernstige vraag bij. Welke?
In een gesprek met professor Stefaan Walgrave (UA) in De Morgen wordt verwezen naar een recent onderzoek van DPG Media Advertising. Daarin geeft bijna een kwart (22%) van de ondervraagden aan dat stemtesten en peilingen een invloed hebben op hun stemgedrag. De vraag waarom de advertentiedienst van het grootste en machtigste mediabedrijf in Vlaanderen zoiets onderzoekt, is eigenlijk veel interessanter. We hebben er het raden naar of dit onderzoek volgens de regels van de statistische kunst werd uitgevoerd, maar dat tests en peilingen een grote invloed hebben, is een open deur intrappen. Die impact is soms direct, maar meer nog indirect. Vroeger traden partijvoorzitters af en aan na slechte verkiezingen. Vandaag gebeurt dat na slechte peilingen.
Wat vindt Cochez de grootste problemen van politieke peilingen en stemtesten voor de democratie?
De risico’s op beïnvloeding en andere methodologische hiaten zijn sterke argumenten om zeer zorgvuldig om te springen met politieke peilingen en bij uitbreiding ook met de stemtesten. Voeg daar de commerciële drive bij van de media die de peilingen afnemen of de stemtesten aanbieden en er ontstaat een gevaarlijke mix voor een democratie. Een mix waarbij veel geld valt te verdienen en grote belangen te dienen zijn.
Het risico op sturing is daarbij immanent, maar het grootste democratische probleem is de dynamiek die zich blijkbaar noodwendig ontrolt. Peilingen creëren een realiteit. Die realiteit mag dan al gebouwd zijn op lucht, ze leidt tot reële politieke daden met maatschappelijk soms zeer verregaande gevolgen.

Hier vind je het opdrachtenblad als Word-document en als PDF-bestand

Hier vind je meer informatie over Media.21



Aanmelden

Meld je aan om een week lang gratis kranten en magazines in de klas te ontvangen of om de status van je bestelling te volgen.

Heb je nog geen account? Dan moet je eerst registreren.

Let op: De themadossiers en het lesmateriaal op de website van Nieuws in de Klas kan je zo gebruiken.

 

Wachtwoord vergeten?

Wachtwoord herstellen

Vul je e-mailadres in. We sturen je een mail met instructies om je wachtwoord te wijzigen.

 

Aanmelden

Subscribe to our mailing list

* indicates required

Nieuws in de Klas gebruikt deze informatie enkel om je op de hoogte te brengen van activiteiten, weetjes en trends uit de sector en van onze organisatie. Vink hieronder 'nieuwsberichten' aan als je op de hoogte wil blijven:

Je kan op elk moment jouw gegevens verwijderen door op de link 'Abonnement opzeggen' te klikken onderaan elke e-mail die je van ons ontvangt, of te mailen naar info@nieuwsindeklas.be. Bezoek onze website voor meer informatie over onze privacyverklaring. Door hieronder te klikken, stem je ermee in dat wij jouw gegevens mogen verwerken in overeenstemming met deze voorwaarden.

We gebruiken MailChimp als ons marketingplatform. Door hieronder te klikken om u te abonneren, erkent u dat uw informatie zal worden overgebracht naar MailChimp voor verwerking. Lees hier meer over de privacypraktijken van MailChimp.