Werken met nieuwsmedia in de klas

Geef je leerlingen de opdracht om een week lang het nieuws te volgen via sociale media, televisie, radio, nieuwswebsites, nieuwspodcast, … Vraag hen de week nadien welk nieuws hen is bijgebleven. Wat waren voor hen de belangrijkste nieuwsitems?

Deel vervolgens de kranten van de afgelopen week uit. Bespreek klassikaal de bevindingen: 

• Wat zijn de hoofdpunten? Komen deze overeen met wat ze onthouden hebben? 
• Wat zijn de gelijkenissen en verschillen in de verschillende kranten? 
  • Waarom staat iets wel of net niet in de krant? 
  • Waarom staat iets bij de ene krant wél en bij de andere niet op de voorpagina?
  • Welk effect hebben deze verschillen op de lezer(s)? 
• Welke krant spreekt jou het meest aan en waarom? 
• Geef mee dat nieuwsmedia keuzes moeten maken over welk nieuws ze brengen. 

Meer achtergrondinfo en methodieken hierover vind je in Nieuwsmakers module 3 ‘Nieuwsverzameling en -selectie’, methodiek 5 Nieuws is een ingestorte muur en methodiek 11: nieuwsdagboek (Je vindt hier een werkblad om het nieuws bij te houden). 

Kies zelf een thema of laat je leerlingen een thema kiezen. In de verschillende kranten gaan de leerlingen op zoek naar artikels hierover. Knip eventueel de verschillende nieuwsartikels uit en vergelijk deze vervolgens met elkaar. Focus hierbij vooral op de inhoudelijke  aspecten. Hoe berichten de verschillende kranten hierover? . 

• Wat is de titel en is deze neutraal of eerder ‘gekleurd’?
• Welke foto’s zijn er gebruikt om de inhoud kracht bij te staan? 
• Welke verschillende meningen, experten, … komen aan bod? 
• Wat is de invalshoek van de artikels? 

Je kan dit ook op verschillende dagen doen. Je gebruikt hiervoor best een groter thema zodat je weet dat er meerdere dagen over bericht zal worden (zoals bijvoorbeeld verkiezingen in een ‘groot’ land, een hevige natuurramp, een (ingrijpende) wet die is goedgekeurd, oorlog, een grote nieuwe uitvinding, ….). 

Op zoek naar meer achtergrondinformatie of extra methodieken? Check Nieuwsmakers module 4 Verslaggeving en methodiek 8 Invalshoek en Feitencheckers module 3 Hoe worden we beïnvloed, methodiek 4 framing en 5 framing in de media.

Laat je leerlingen door de kranten bladeren. Sta stil bij de verschillende rubrieken en artikels. Is alles wat in een krant staat even nieuwswaardig? Zou je alles ‘nieuws’ kunnen noemen? Wanneer mag je iets ‘nieuws’ noemen? De leerlingen leren het belang en verschillende functies van nieuws. 

Check de video’s van Nieuwsmakers module 1 Wat is nieuws en module 3 Nieuwsselectie en bekijk methodiek 5 nieuws is een ingestorte muur.

Laat je leerlingen op zoek gaan nieuwsartikels waar bepaalde hypotheses of beweringen al dan niet ontkracht worden. Bijvoorbeeld: ‘Koffie is gezond voor de lever’. 

Analyseer het artikel: welke argumenten worden aangehaald? Waarop baseren de onderzoekers zich? Klopt het wat er in het artikel beweerd wordt? 

Ga op zoek naar andere nieuwsbronnen of studies die dit weerleggen of bewijzen. Maak nadien je eigen conclusie met enkele onderbouwde argumenten. 

Check Feitencheckers module 5 Factchecken voor beginners en Opiniemakers module 1 en de bijhorende methodieken (1 en 2). Je vindt er filmpjes over hoe je je mening kan vormen en wat drogredenen zijn.  

Check het Lespakket Gezond Geweten als het gaat over gezondheidsbeweringen. In dit lespakket vind je meer achtergrondinformatie en methodieken. 

Tip: Op zoek naar artikels met bepaalde hypotheses? Neem dan eens een kijkje in de rubriek gezondheid bij de verschillende Vlaamse kranten. 

Laat je leerlingen door de krant bladeren. Geef hen de opdracht om nieuwsartikels te beoordelen aan de hand van sterren. Nieuwsartikels die ze belangrijk vinden krijgen drie sterren, nieuwsartikels die ze helemaal niet belangrijk vinden krijgen 1 ster. Bespreek nadien klassikaal:

• Wat zijn de gelijkenissen en de verschillen?
• Hoe komt het dat er verschillende voorkeuren zijn?
• Zou je een krant kunnen maken die voor iedereen interessant is?

Check de video’s van module 1 Nieuwsmakers over het belang en functies van nieuws. 

Laat je leerlingen een week, maand, jaar, … het nieuws bijhouden. En laat hen nadien een nieuwsquiz maken voor de andere klasgenoten. Wat hebben ze onthouden van het nieuws? Doe de test. 

Check Nieuwsmakers methodiek 11: nieuwsdagboek. Je vindt hier een werkblad om het nieuws bij te houden. (www.nieuwsmakers.be)

Laat je leerlingen door de krant bladeren. Geef hen de opdracht om enkel het nieuws te verzamelen dat goed / positief is. Laat hen met deze items een ‘Goednieuwskrant’ maken. Bespreek nadien wat ze hiervan vinden. Vinden ze deze krant nog interessant? Zouden ze deze alle dagen willen lezen? Waarom wel/niet?

Tip: Gebruik krantenmaker om een krant te maken. 

De actualiteit van vandaag is morgen al geschiedenis. Niet alles wat vandaag in de kranten komt, haalt de geschiedenisboeken. Vraag je leerlingen om gedurende enkele dagen of weken de kranten te lezen en online het nieuws te volgen. Laat ze vervolgens 3 artikels zoeken over gebeurtenissen waarvan ze denken dat ze binnen tien jaar nog herinnerd zullen worden. Waarom is dit volgens hen?

Check de video Module 3 Nieuwsverhalen van journalisten uit Nieuwsmakers.

In kranten staan vaak cartoons, meestal gelinkt aan de actualiteit. Ze drijven meestal de spot met iets of iemand. Maar om een cartoon te begrijpen heb je een bepaalde voorkennis nodig. Wat is de bedoeling van de maker? 

Laat de leerlingen op zoek gaan naar enkele cartoons en bespreek samen:

• Wat zie je? Wat betekent dit? 
• Wie of welke situatie wordt er uitgebeeld? 
• Over welk nieuwsitem gaat dit volgens jou?
• Met wie of wat wordt de draak gestoken?
• Wat roept dit bij jou op?

Wil je nog een stapje verder gaan? Dan kan je ook memes analyseren met je leerlingen. Meer info? Lesfiche: welke emotie roept een meme op? | Mediawijs

Laat je leerlingen zelf een cartoon maken over een actueel thema. Dat kan een persoon, gebeurtenis, … zijn. Bespreek nadien met elkaar. Kunnen ze van elkaar achterhalen wat er is afgebeeld op de cartoon? 

Kies zelf een thema of laat je leerlingen een thema kiezen. Ga voor een thema/onderwerp waarvan je weet dat het in verschillende nieuwsmedia zeker gecoverd zal worden, zoals verkiezingen in een ‘groot’ land, een hevige natuurramp, een (ingrijpende) wet die is goedgekeurd, oorlog, een grote nieuwe uitvinding, ….

Laat de leerlingen in groepjes elk door een andere krant bladeren, op zoek naar artikels die het onderwerp behandelen. Laat hen eventueel de verschillende artikels uitknippen.

Stel hen volgende vragen:

• Hoeveel artikels worden gewijd aan het thema? 
• Hoeveel foto’s worden erbij geplaatst?
• Zijn de titels sensationeel of eerder ‘droog’? 
• Hoe lang zijn de verschillende artikels?

Bespreek klassikaal en vergelijk de verschillende kranten: Wat valt op? Wat zijn de gelijkenissen en de verschillen tussen de kranten? Waarom zou dit zijn? 

Nadien kan je ook altijd de nieuwsitems op inhoud analyseren aan de hand van de 5W1H-methode. Gebruik hiervoor methodiek 7 5W1H en bekijk de video 5W1H uit module 3 van Nieuwsmakers.

Kijken naar beelden, naar de omgeving om je heen is essentieel. Neem de tijd om naar een foto te kijken en ze te interpreteren. VIsual thinking strategies is een manier om dit te doen. Om er kritisch naar te kijken maar ook om er plezier aan te beleven. 

Je stelt je leerlingen drie vragen: 

1. Wat gebeurt er in dit beeld? Vraag niet: wat zie je? Dan krijg je immers een opsomming. Je wil een verhaal om verbanden te zien.
2. Wat zie je waardoor je dit zegt? Zo krijg je argumenten voor de interpretatie.
3. Wat gebeurt er nog meer? Er is altijd meer te vinden. 

Tip: Op zoek naar goede foto’s? Check What’s going on in this picture van The New York Times.