Home » Aan de slag met Nieuws in de Klas » Online Themadossiers » Antidepressiva en psychedelica

Antidepressiva en psychedelica

Alles om het gelukshormoon te stimuleren

18 oktober 2023

Mensen, en vooral jongeren, krijgen voor hun geesteszorgen veel, en gemakkelijk, antidepressiva toegediend. Die zorgen voor een toename van het gelukshormoon serotonine. Voor hen die geen heil verwachten van medicatie zijn er ook (microdoses) psychedelica (LSD, paddenstoelen, truffels). Die zouden inwerken op de serotonine 2A-receptor en een antwoord kunnen bieden op depressie en depressieve gevoelens. Al vinden hotshots in Silicon Valley dat ze met microdosing analytischer kunnen denken. Maar daar bestaat vooralsnog geen wetenschappelijk bewijs voor.

(De serotonine 2A-receptoren in de hersenen zijn verantwoordelijk voor de euforische en hallucinogene effecten van bv. LSD.)

Tekort aan gelukshormoon is achterhaald idee

In België worden massaal veel pillen geslikt tegen angst en depressie. Te veel. Liesbet De Kock doet op Apache uit de doeken dat veel te maken heeft met het achterhaalde idee dat een depressie o.a. veroorzaakt wordt door een tekort aan het gelukshormoon serotonine, en dat dat gelukshormoon kan bijgetankt worden door medicijnen. Onderzoek wijst uit dat antidepressiva wel degelijk af en toe iets doen, alleen weten wetenschappers niet echt goed wat, waarom en hoe.

CC BY-NC-ND 2.0 DEED haileyxb

Biedt microdosing uitkomst?

Microdosing is het in kleine hoeveelheden toedienen van een bepaalde stof. De laatste jaren is microdosing van LSD of paddenstoelen die psilocybine bevatten een trend die beweert om effect te hebben op de mentale gezondheid. Biedt microdosing een uitkomst bij depressie of depressieve gevoelens? Liam Verbinnen zocht het uit voor EOS.

Paddenstoeltjes CC BY 2.0 DEED Cannabis Pictures

Stimuleren van de creativiteit

In Silicon Valley doen ze ook aan microdosing. Al lang. Tegen depressies, maar ook om de creativiteit te stimuleren. Nathan Dewaele zegt op Business AM dat microdosing geen ‘high’ geeft, maar dat de mensen die het doen analytischer denken en bewuster zijn. Toch waarschuwen artsen voor de risico’s, al heeft de publieke opinie daar geen gehoor naar. Tal van bekende persoonlijkheden microdosen dat het een lieve lust is. Zelfs Selah Sue, meldt het artikel, is overgestapt van antidepressiva op microdosing. Wat het artikel niet zegt, is dat Selah Sue ondertussen weer medicijnen neemt.

CC BY 2.0 DEED Manel Torralba

Vragen en discussiepunten

Apache: De depressie-epidemie en de mythe van het gelukshormoon

Waarom is psycho-educatie (het correct informeren over de aard en de oorzaken van psychologische problemen) zo belangrijk?

Uit nationaal en internationaal onderzoek blijkt dat het (overdadige) gebruik van psychofarmaca mee wordt aangevuurd door een achterhaalde, strikt medische kijk op psychisch onwelzijn.
Vooral het idee dat depressie wortelt in een tekort aan het ‘gelukshormoon’ serotonine blijft een onweerstaanbare aantrekkingskracht uitoefenen.
Het brede publiek heeft onvoldoende inzicht in de aard van psychisch onwelzijn. Een gebrek aan kennis dat mee het (langdurige) gebruik van psychofarmaca in het algemeen en antidepressiva in het bijzonder aanzwengelt.

Wat moet je kunnen aantonen om de serotoninehypothese wetenschappelijk te kunnen hardmaken?

Dat het serotoninegehalte van mensen met een depressie systematisch lager ligt dan bij mensen zonder depressie bijvoorbeeld. Of dat het kunstmatig verlagen van het serotoninegehalte depressieve klachten veroorzaakt.

Er is dus allerminst bewijs dat antidepressiva die het serotoninegehalte in de hersenen kunstmatig verhogen, de SSSRI’s (selective serotonin reuptake inhibitors, zoals Prozac), echt werken. Ze doen soms iets, maar we weten niet precies wat, en al zeker niet hoe of waarom. Waarom is terughoudendheid dan geboden?

Zeker bij kinderen en jongeren wiens hersenen nog in volle ontwikkeling zijn, is het niet raadzaam stoffen toe te dienen waarvan we de werking en effecten op lange termijn niet goed begrijpen.

Waarom is de mythe van het serotoninetekort zo hardnekkig?

Steeds meer onderzoek wijst op de grote persoonlijke winst van het verhaal voor patiënten. Het idee dat depressie “een ziekte is als een ander” blijkt bijzonder effectief in het bestrijden van schaamte- en schuldgevoelens. Wie uitvalt, niet meer kan voldoen aan verplichtingen, of amper nog het bed uit raakt, vindt vaak rust in het idee dat er een noodlottige lichamelijke disfunctie in het spel is.

EOS: Werkt microdosing? Conclusie: voorlopig onvoldoende bewijs

Wat zijn psychedelica?

Psychedelica zijn middelen zoals LSD en psilocybine, de werkzame stof in paddo’s en truffels. Ook de steeds bekendere Zuid-Amerikaanse drank ayahuasca valt in deze categorie. De middelen werken allemaal in op de serotonine 2A-receptor in de hersenen. Ze beïnvloeden de gedachten, stemming en perceptie van de gebruiker en veroorzaken hallucinaties.

Sinds 1990 wordt er opnieuw onderzoek gedaan naar het effect van psychedelica in de psychotherapie. Wat blijkt?

Vooral de effecten van therapie in combinatie met hallucinogene dosissen worden onderzocht. Deze dosissen zijn veel groter dan bij microdoseren en veroorzaken dus wel hallucinaties. Onderzoek naar deze combinatie heeft al enkele positieve resultaten opgeleverd. Zo is er al wat bewijs dat het angst en depressie vermindert bij patiënten met levensbedreigende ziektes zoals kanker, dat het helpt om af te kicken van een alcohol- of rookverslaving en dat het soelaas biedt bij mensen met een depressie die op geen enkele andere behandeling reageren.

Zijn psychedelica verslavend?

“Nee”, stelt Kim Kuypers, professor psychofarmacologie aan Maastricht University. “Psychedelica veroorzaken een zeer sterke acute tolerantie. Je lichaam went dus heel snel aan de dosis. Die gewenning is zelfs zo extreem dat de middelen geen effect meer hebben als je ze de volgende dag opnieuw neemt. Gebruikers lijken ook geen sterk verlangen naar de middelen te hebben en vergeten hun microdosis soms zelfs in te nemen.”

Professor Kuypers heeft wat studies gelezen over microdosing. Wat is haar conclusie?

Haar conclusie luidde dat LSD of psilocybine microdoseren “geen tot zeer subtiele effecten heeft op stemming, tijdsperceptie, convergent denken (probleemoplossend, red.) en divergent denken (creatief, flexibel, red.)”.

Waarom is er onvoldoende bewijs voor de positieve effecten van microdosing?

Er zijn nog maar nauwelijks placebogecontroleerde studies omdat het onderzoeksveld nog zo jong is. Deze studies hebben voorlopig slechts bewijs gevonden voor veranderingen in tijdsperceptie, pijntolerantie en bewustzijnstoestand. Andere effecten zoals een verbeterde stemming, meer energie en creativiteit werden ofwel nog niet grondig onderzocht of werden niet bevestigd door de studies. Er zijn dan ook nog veel open vragen, bijvoorbeeld over de juiste dosis en de mogelijke risico’s van langdurig gebruik. Meer onderzoek moet hier uitsluitsel over geven.

Business AM: Gebruik van psychedelica in Silicon Valley schiet als paddo’s uit de grond

Nathan Dewaele schrijft dat er hard gewerkt wordt in Silicon Valley. Wat is volgens hem daarbij het voordeel van psychedelica?

Psychedelica geeft de werknemers de mogelijkheid om Ockham’s scheermes toe te passen op het werk en het privéleven: alle bijzaken wegsnijden en enkel de essentie overhouden. De gemakkelijkste oplossing is de beste.

Waarom zijn al die Silicon Valleymensen een beetje getikt?

Omdat ze het artikel van EOS niet gelezen hebben, tiens.

Hier vind je het opdrachtenblad als Word-document en als PDF-bestand.

Hier vind je meer informatie over Media.21

Gruwel in Israël en Palestina

Asiel en migratie