Home » Aan de slag met Nieuws in de Klas » Online Themadossiers » Artificiële Intelligentie

Artificiële Intelligentie

Hoe gaan we ermee om?

10 mei 2023

Met de opkomst van ChatGTP staat Artificiële Intelligentie opnieuw in het middelpunt van de belangstelling. Opnieuw, want AI is niet iets van gisteren. De angst ervoor is dat evenmin. Vooral in de creatieve sector vrezen mensen om hun werk te verliezen. Maar ook de angst dat ‘robots’ ons leven zullen domineren, en wie weet wel controleren, leeft. Feit is dat AI er is, en nooit meer weggaat. We zullen moeten leren hoe ermee om te gaan. Maar dat betekent niet dat de commerciële bedrijven die achter AI zitten zo maar een vrijbrief mogen krijgen.

AI-foto’s nauwelijks te onderscheiden van echte foto’s

De mogelijkheid om foto’s met AI-systemen te maken heeft een pijlsnelle evolutie gekend. Waar er voorheen altijd wel ergens iets fout ging, gebeurt dat hoe langer hoe minder. AI-foto’s zijn nog nauwelijks te onderscheiden van echte foto’s. Zo ging de foto van de paus in een dikke jas van Balenciaga viraal. Het is dus belangrijk om manieren te vinden om AI van echt te kunnen onderscheiden. Dat lukt ironisch genoeg het best met een ander AI-systeem. Maar dat pleit ons niet vrij om kritisch te blijven kijken, schrijft Meghan Bertels op EOS Wetenschap.

Dit is niet de foto waarvan sprake in het artikel,
maar even goed een door AI gegenereerde afbeelding van de paus. (CC BY-NC-ND 2.0) albyantoniazzi

Zijn muzikanten door AI overbodig geworden?

In dit al wat oudere artikel van rekto:verso schetst Roel Vergauwen een beeld van hoe machines al sinds 1921 gebruikt worden om ‘muziek’ te maken. Het gebruik van AI heeft behoorlijk wat versnelt. Want hoewel Kurt Cobain al lang dood en begraven is, heeft Nirvana wel een nieuw liedje, volledig door AI gemaakt, en nauwelijks te onderscheiden van een echt Nirvana-nummer. Maar ook andere muzikanten en producers maken gretig gebruik van AI. Dat hoeft niet noodzakelijk slecht te zijn, maar er moeten wel vragen bij gesteld worden. Zijn muzikanten overbodig geworden? En wie krijgt de auteursrechten uitbetaald?

Wat verwacht het bedrijfsleven?

Mede door het gebruik van AI zullen werknemers in de toekomst over andere vaardigheden moeten beschikken dan vandaag, schrijft Charly Pohu op Business AM. Vreemd genoeg staan technologische vaardigheden niet bovenaan het lijstje. Dat blijkt uit een onderzoek van het World Economic Forum.

Google Umbono Workspace. Woodstock, Capetown, South-Africa (CC BY 2.0) Haldane Martin

AI-systemen houden ons een spiegel voor

Natuurlijk hebben AI-systemen voordelen. De technologieën worden alsmaar gebruiksvriendelijker, en overheden en ngo’s kunnen er goedkoper door werken. Maar we mogen niet blind zijn voor de nadelen, of beter, de gevaren van AI. Dat schrijven Robert Muggah en Gabriella Seiler van het Igarapé Institute, en Gordon LaForge van Arizona State University op MO*. Denk maar aan het sociale kredietsysteem in China, waarbij je handelen van de overheid een score krijgt die bepaalt of je een lening mag hebben, of naar welke school je mag gaan. Er zitten nog steeds ontwerpfouten in de algoritmen, en de datasets zijn bevooroordeeld. De systemen houden ons een spiegel voor waarbij onze ongelijkheden getoond en uitvergroot worden.

Burst (Public Domaine)

Vragen en discussiepunten

EOS: Hoe zie je of een foto gegenereerd is door AI?

Volgens dit artikel spelen sociale media een belangrijke rol in het herkennen van fake beelden. Op welke manier? En wat kunnen we zelf doen?

Sociale media moeten AI-gegenereerde content op hun platformen beginnen op te sporen. Die bedrijven hebben ook een veel betere positie om detectiealgoritmes slim toe te passen dan individuele gebruikers.
Tegelijk moeten wij, de gebruiker, kritischer omgaan met visuele informatie. We moeten ons afvragen of beelden vals, AI-gegenereerd of kwetsend zijn voordat we ze delen. ‘De mens is als soort opgegroeid met het idee dat je iets kan geloven als je het ziet’, zegt AbdAlmageed. ‘Dat gaat niet meer op.’

rekto:verso: We Are The Robots. Over A.I. en popmuziek

Wie, en waarom heeft voor de grote doorbraak van AI in popmuziek gezorgd?

Hoogleraar musicologie David Cope. Worstelend met een writer’s block, komt hij in de jaren 1990 tot de vaststelling dat de sleutel van muzieksoftware niet ligt in het schrijven van regels maar wel in het invoeren van data. Met zijn EMI (Experiments in Music Intelligence) slaagt hij erin om met behulp van AI nieuwe muziek te schrijven in de stijl van Beethoven en Bach.

De muziekindustrie gebruikt AI nog voor andere doeleinden dan het produceren van muziek. Welke?

Streamingdiensten als Spotify en YouTube maken gebruik van logaritmes om gepersonaliseerde aanbevelingen en afspeellijsten te maken. Op marketingvlak biedt het de mogelijkheid om op basis van data nieuwe inzichten te verwerven in de fanbase en om bijvoorbeeld te onderzoeken welke influencers of boodschappen het meeste impact hebben. Geavanceerde platformen zoals softwarebedrijf LANDR bieden muzikanten betaalbare masteringmogelijkheden die voorheen alleen beschikbaar waren voor grote studio’s. En ook voor talentscouting gebruiken labels steeds vaker kunstmatige intelligentie. Zo nam Warner Music Group onlangs de tech start-up Sodatone over, een bedrijf dat algoritmen ontwikkelt voor het spotten van talent en voorspellen van het commercieel potentieel van een liedje.

Roel Vergauwen stelt dat er ethische en juridische vragen moeten gesteld worden, maar gaat niet mee in de angst dat de machine de mens zal vervangen. Waarom niet?

Nieuwe uitvindingen als drumcomputers, synths of autocue werden aanvankelijk op afgrijzen onthaald maar hebben wel een essentiële rol gespeeld in het ontstaan van genres als pakweg techno of hiphop. Het is opmerkelijk dat de technologie in dit soort discussies vaak omschreven wordt als koud en emotieloos terwijl we dagelijks gebruik maken van Facebook of WhatsApp om ons diepste zieleroerselen te delen.
AI bestaat ook enkel bij de gratie van haar ontwerpers. Het hele idee achter AI is immers dat een machine gevoed wordt met zoveel mogelijk menselijke data om vervolgens eigen output te creëren. Tegenstanders stellen dat dit leidt tot meer eenheidsworst (gestoeld op een westers en weinig inclusief wereldbeeld) maar nochtans zijn er parallellen te trekken met de echte wereld. Ook muzikanten absorberen invloeden en laten zich inspireren door hun voorbeelden. En volgens muzikanten als Holly Herndon zullen deze logaritmes net tot verrassende combinaties en nieuwe genres leiden en kunnen ze de menselijke creativiteit versterken.

Business AM: Nu AI mogelijk onze banen bedreigt, zijn dit de vaardigheden waarnaar bedrijven het meest op zoek zijn

Uit onderzoek van het World Economic Forum blijkt dat het beheersen van AI voor bedrijven geen prioriteit is in de onmiddellijke toekomst. Wat denk jij? Slaan de bedrijven de bal mis? Zullen ze de trein missen? Of hebben ze gelijk om niet meteen heel de boel om te gooien, maar rustig te wachten op wat komen zal?

MO*: Artificiële intelligentie: ‘Het voorkomen van schade is essentieel’

De auteurs van dit opiniestuk zijn ook niet gekant tegen AI, maar wijzen wel op een probleem. Welk?

Het probleem is dat er onvoldoende aandacht is geweest voor de mogelijke negatieve externe effecten en onbedoelde gevolgen van deze technologieën. Het meest voor de hand liggende risico is dat ongekend krachtige voorspellingsinstrumenten de surveillance-capaciteit van autoritaire regimes zullen versterken.
Maar ook voor meer democratische regimes schuilt er een gevaar: Ontwerpfouten in de onderliggende algoritmen en bevooroordeelde datasets kunnen leiden tot inbreuken op de privacy en tot discriminatie. Dit is in sneltempo een probleem geworden in het strafrecht, waar voorspellende analyses routinematig raciale en sociaaleconomische ongelijkheden bestendigen. Zo discrimineerde een systeem, ontwikkeld om rechters in de Verenigde Staten te helpen de kans op recidive in te schatten, onterecht zwarte verdachten.

De auteurs pleiten voor universele normen voor ethische AI, maar wijzen er ook op dat die anders moeten zijn voor West-Europa en Noord-Amerika dan voor lage- en middeninkomenslanden. Waarom?

Lage- en middeninkomenslanden hebben hun eigen basisbehoeften, zorgen en sociale ongelijkheden waarmee rekening moet worden gehouden. Onderzoek toont aan dat technologieën die zijn ontwikkeld door en voor markten in geavanceerde economieën vaak ongeschikt zijn voor minder ontwikkelde economieën.

Het formuleren van beginselen en normen zien de auteurs als een eerste stap. Wat zien zij als een nog grotere uitdaging? En waarom?

Internationale, nationale en subnationale samenwerking tot stand brengen om dit in wetgeving en praktijk om te zetten. In de wereldwijde race richting nieuwe voorspellende AI-toepassingen, is het voorkomen van schade essentieel om een veilige, welvarende, duurzame en mensgerichte toekomst te garanderen.

Hier vind je het opdrachtenblad als Word-document en als PDF-bestand.

Hier vind je meer informatie over Media.21

bpost

Weg van de oorlogsretoriek