Home » Aan de slag met Nieuws in de Klas » Online Themadossiers » Asielbeleid in België

Asielbeleid in België

Ontraden en/of opsluiten

25 september 2019

*** (De verklaring voor de sterretjes vind je hier.)

Mensen die naar ons land komen om asiel aan te vragen, moeten voldoen aan bepaalde voorwaarden. Voormalig staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA), en zijn opvolgster Maggie De Block (Open Vld) willen dat er zo weinig mogelijk mensen asiel krijgen, waardoor er steeds meer maatregelen en beslissingen genomen zijn die het voor bepaalde vluchtelingen steeds moeilijker maken. Zo worden Palestijnen sterk ontmoedigd om asiel aan te vragen, en worden Eritreeërs zelfs in gesloten asielcentra gestopt zodra ze dat doen.

Omdat wij graag weten wat jullie denken over de themadossiers, zodat we waar nodig kunnen aanpassen en verbeteren, vragen we jullie om dit beoordelingsformulier in te vullen. Alvast hartelijk dank!

Geen automatisch asiel meer voor Palestijnen uit Gaza

Vroeger kwamen er niet zo veel, maar sinds in 2018 de grensovergang in Rafah, tussen Gaza en Egypte, meestal open is, zijn er steeds meer Palestijnen uit de Gazastrook die in ons land asiel aanvragen. Voor de eerste zes maanden van dit jaar zijn dat 1.439 mensen, voor heel 2018 waren er dat 2.421, staat op MO* te lezen. Bij wijze van ontradingsbeleid voerde Theo Francken het asielquotum in, waardoor er slechts vijftig aanvragen per dag, in plaats van tweehonderd, werden behandeld. Die maatregel werd onwettig verklaard door de Raad van State. Maggie De Block voerde het quotum weer af, maar laat wel onderzoeken of het statuut van erkende vluchteling voor Palestijnen uit Gaza niet kan worden opgeheven. Daardoor zouden zij geen automatisch asiel meer krijgen. Bovendien worden Palestijnen die via een ander Europees land België binnenkomen meteen opgesloten in een gesloten asielcentrum, zonder fatsoenlijke motivering.

Rafah, grensovergang tussen Gaza en Egypte (CC BY 2.0) Gigi Ibrahim

Eritreeërs opgesloten uit risico op onderduiken

Eritrea wordt beschouwd als een van de meest onderdrukkende regimes ter wereld. Doorgaans worden in België de meeste Eritreeërs dan ook erkend als vluchteling, en worden ze niet naar Eritrea teruggestuurd. Alleen worden ze in een gesloten asielcentrum gestoken, zegt Apache. De reden daarvoor is dat er een risico bestaat dat de vluchtelingen onderduiken. Dat heeft dan weer te maken met de Dublinprocedure die zegt dat een vluchteling alleen asiel kan aanvragen in het eerste land waar hij/zij Europa is binnengekomen. Als dat Zwitserland is, betekent dat geen goed nieuws voor de vluchteling, want dat land vindt uitwijzen naar Eritrea ‘zowel wettig, als redelijk’.

Artikels en discussiepunten

MO*: Zo ontmoedigt ons land Palestijnen uit Gaza om hier asiel aan te vragen

Dirk Van den Bulck, commissaris-generaal van het Commissariaat-Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen (CGVS) somt een aantal redenen op waarom mensen vluchten. Weet je dewelke?

‘In het geval van Gaza is het soms de lange duur van de problemen die de doorslag geeft. Anderen slaan op de vlucht voor vervolging en nog anderen vertrekken om een toekomst te zoeken. Nog een niet te onderschatten factor is dat de Gazastrook lange tijd zo goed als volledig afgesloten was.’

Door het asielquotum in te voeren, hoopte voormalig staatssecretaris Theo Francken om Palestijnse mensensmokkelnetwerken te ontmoedigen. Maar welk gevolg had die beslissing in praktijk?

Meer dan honderd mensen kwamen op straat te staan, want pas na de registratie van je asielaanvraag door DVZ (Dienst Vreemdelingenzaken) krijg je als asielzoeker de opvang waar je recht op hebt. Minderjarigen, gezinnen, vrouwen en zichtbaar kwetsbare mensen kregen voorrang. Alleenstaande mannen die al om vier uur ’s ochtends in de koude stonden aan te schuiven, moesten steevast naar achteraan de rij en kwamen dag na dag niet aan de beurt.

Hoewel huidig minister Maggie De Block het quotum heeft opgeheven, wordt een aantal Palestijnen wel naar Spanje gestuurd met het oog op repatriëring. Wat zegt Samir Ouikassi, coördinator van de sociaal-administratieve dienst van het Burgerplatform voor Steun aan de Vluchtelingen daarover?

‘De repatriëringen dienen niet om smokkel tegen te gaan, maar om Palestijnen de boodschap te geven dat ze hier geen asiel kunnen aanvragen.
Het effect dat De Block beoogde met de golf van repatriëring, is er een van onstabiliteit en permanente stress. Mensen kunnen nooit zeker zijn van iets. We hebben hier duidelijk kunnen vaststellen dat zoiets een grote angst veroorzaakt bij asielzoekers. De meesten lijden onder een bijna ziekelijke stress en we hebben veel mensen naar psychologen of psychiaters moeten sturen.’

Maggie De Block laat ook onderzoeken of de status van erkende vluchtelingen uit Gaza niet kan worden opgeheven. Wat heeft professor migratierecht Ellen Desmet daarover te zeggen?

‘Het staat haaks op de integratiekansen. Er zit een spanning in het beleid: enerzijds moeten mensen allerlei verplichte inspanningen leveren om te integreren, maar anderzijds wordt hun verblijfsrecht onzeker gemaakt.’

Waarom worden volgens prof. Desmet mensen die van criminele feiten verdacht worden beter beschermd tegen detentie dan asielzoekers?

‘Als je in voorlopige hechtenis geplaatst wordt omdat je verdacht wordt van een misdrijf, checkt de raadkamer steeds automatisch of je opsluiting wel wettig is. Asielzoekers en mensen zonder papieren moeten zélf om zo’n controle gaan vragen aan de raadkamer.
Als je daarbij dan nog kijkt naar de beperkte termijn waarbinnen ze beroep moeten aantekenen en dus een advocaat moeten vinden, dan zie je dat ze ook wat betreft toegang tot rechtsmiddelen slechter behandeld worden.’

Wat is het gevolg van het Dublinsysteem volgens migratieadvocaat Benoit Dhondt?

‘Het Dublinsysteem leidt ertoe dat de dossiers van mensen met een legitieme vraag om en een nood aan bescherming, niet onderzocht worden. Ze worden dan steeds gewezen op hun eigen verantwoordelijkheid: ze kunnen zich aanbieden op de correcte plaats. Terwijl het net een systeemfout is.’

België is niet verplicht om de Dublinprocedure toe te passen. Wat zou het dan wel kunnen doen?

Ons land zou de asielaanvragen ook zelf kunnen behandelen. Uit een rapport van de AIDA-databank bleek bovendien dat veel Europese landen ongeveer evenveel aanvragen voor Dublintransfers uitsturen als ontvangen. Moesten de landen hun aanvragen gewoon zelf behandelen, zonder gebruik te maken van Dublin, dan zou dat dus een heleboel administratieve rompslomp, kosten én een hoop menselijk leed uitsparen.

Volgens het CGVS is de situatie in Gaza ‘niet langer voor iedereen precair’. Nochtans zegt het artikel dat de situatie in Gaza zeker niet verbeterd is. Waarom niet?

Het geweld flakkerde dit jaar al meermaals op: het Israëlische leger doodde 66 inwoners van Gaza en maakte er 9.173 gewonden.
Het geweld van maart werd door de VN bestempeld als het ergste geweld sinds de Gaza-oorlog van 2014. De VN voorspelden in 2012 dat Gaza tegen 2020 onleefbaar zou zijn. In een rapport van 2017 stellen ze vast dat de situatie nog sneller dan verwacht achteruitgaat.

Er zijn stemmen die beweren dat de beslissing van het CGVS om de status van erkende vluchtelingen uit Gaza te wijzigen politiek geïnspireerd is. Commissaris-Generaal Dirk Van den Bulck spreekt dat met klem tegen en wijst op de onafhankelijkheid van het CGVS. Migratieadvocaat Benoit Dhondt is het daarmee eens, maar voegt er een bedenking aan toe. Welke?

‘Het CGVS is een onafhankelijke instantie die onafhankelijk opereert, maar natuurlijk wel binnen een bepaalde politieke context. Een beslissing of iemand voldoet aan de criteria van de Conventie van Genève en wat economische redenen zijn om te vluchten, hangen altijd af van een ideologische interpretatie. Net als de geloofwaardigheid die je aan vluchtverhalen toekent.’

Apache: België sluit Eritreeërs op nadat ze asiel aanvragen

Waarom kunnen uitwijzingen volgens de Dublinprocedure gevaarlijk zijn voor Eritrese vluchtelingen?

Het land wordt bestuurd door een van de meest onderdrukkende regimes ter wereld. Kritiek op de regering is er verboden, en tegenstanders worden gearresteerd. Ook maakt de overheid structureel gebruik van slavernij, in de vorm van de ‘nationale dienstplicht’: een periode van dwangarbeid die meer dan tien jaar kan duren.

In België werkt beroep aantekenen tegen de beslissing tot uitwijzing naar het ‘Dublinland’ niet opschortend (wat ingaat tegen de Europese regelgeving). Wat betekent dat?

Eritreeërs kunnen weliswaar protest aantekenen tegen de beslissing om teruggestuurd te worden, maar België kan ondertussen gewoon verdergaan met de uitwijzing en hoeft niet te wachten op een uitspraak van de Raad voor de Vreemdelingenbetwistingen.

Hier vind je het opdrachtenblad als Word-document en als PDF-bestand.

Hier vind je meer informatie over Media.21

Vervuiling

Vlaamse regering