Het gebruik van sociale media door onafhankelijke redacties
Zegen of vloek?
12 mei 2021
* (De verklaring voor de sterretjes vind je hier.)
Uit het onderzoek Apestaartjaren 2020 blijkt dat sociale media bij jongeren (12-18j.) de belangrijkste bron is om op de hoogte te blijven van het nieuws, en dat de smartphone daarvoor een centraal apparaat is. Ook volwassenen gebruiken hoe langer hoe meer sociale media om informatie zoeken. Grote mediabedrijven zetten dan ook, al dan niet gesubsidieerd, zwaar in op online nieuws. Maar hoe gaan kleine, onafhankelijke redacties om met sociale media?
Omdat wij graag weten wat jullie denken over de themadossiers, zodat we waar nodig kunnen aanpassen en verbeteren, vragen we jullie om dit beoordelingsformulier in te vullen. Alvast hartelijk dank!
(CC BY 2.0) Sean MacEntee
De aanwezigheid van grote nieuwsmerken op Facebook, Twitter, Instagram, en WhatsApp bewijst het belang van die sociale media. Maar waar die bedrijven grote budgetten hebben en mensen speciaal aanwerven om zich uitsluitend met de sociale media bezig te houden, ligt dat bij kleine, onafhankelijke redacties al een pak moeilijker omdat de financiële middelen daarvoor doorgaans ontbreken. De kanalen up-to-date houden met de nieuwste artikels en reportages is arbeidsintensief werk dat bovenop het bestaande, journalistieke werk komt.
Bovendien maakt zowat iedereen gebruik van sociale media en is het zaak om de aandacht van de gebruiker te trekken, om je te onderscheiden van de concurrentie. Koppen van artikels of video’s kunnen heel spectaculair zijn om de aandacht te trekken, zonder dat ze weergeven waar het artikel eigenlijk over gaat. Dat noemen we clickbait. Het zorgt voor veel clicks, maar de journalistiek, én het correct informeren van de burgers, varen er helemaal niet wel bij.
Kleine, onafhankelijke redacties
Jan Buelinckx is communicatieverantwoordelijke bij MO*, en Bart Noels is zakelijk leider van rekto:verso. Jan en Bart vertellen over hoe ze binnen hun respectieve redacties omgaan met sociale media. En dat doen ze niet helemaal op dezelfde manier.
Links: Jan Buelinckx (foto Facebook) / rechts: Bart Noels (Foto Twitter)
‘Bij MO* gebruiken we hoofdzakelijk en in volgorde van belangrijkheid Facebook, Twitter, Instagram, WhatsApp, LinkedIn en YouTube’, zegt Jan. rekto:verso richt zich volgens Bart dan weer enkel op Facebook en Instagram. ‘We steken daar ook niet te veel tijd in, hooguit een paar uur per week’, zegt hij. ‘We hebben trouwens niemand die zich er specifiek mee bezig houdt. Het komt er gewoon bij. Af en toe steekt een stagiair een handje toe.’
‘Wij hebben ook niet iemand in dienst die zich uitsluitend met sociale media bezighoudt,’ vertelt Jan. ‘maar het opvolgen ervan is wel een van mijn hoofdtaken.’ In tegenstelling tot rekto:verso besteedt MO* er dagelijks behoorlijk veel tijd aan, want het zijn belangrijke kanalen om artikels te verspreiden en een publiek te bereiken.
Genuanceerd
Veel gebruikers van sociale media lezen alleen de koppen, zonder het artikel te lezen. Maken jullie al wel eens spectaculaire koppen om de aandacht te trekken?
Jan: ‘Wij proberen na te denken over goede en opvallende titels, maar misleidende koppen ga je bij ons zelden vinden.’
Dat gebeurt ook niet bij rekto:verso, want ‘we houden zelf niet van dat hijgerige gedoe’, aldus Bart.
‘Onze inhoud is doorgaans heel genuanceerd’, gaat Jan verder, ‘Ze is gericht op duiding, achtergrond, en informatie, en leent zich dan ook niet echt tot sensationele of spectaculaire koppen. Dat maakt dat er vrij weinig op onze artikels gereageerd wordt, en al helemaal niet extreem. Maar als er reacties zijn die niet door de beugel kunnen, dan treden wij wel op. We proberen dat toch zo goed mogelijk in de gaten te houden.’
Vermits rekto:verso zelf niet zo extreem is, krijgen de artikels meestal fijne en genuanceerde commentaren, zegt Bart. ‘Het ene lokt het andere uit.’
Privacy
(CC BY 2.0) Sean MacEntee
Een ander niet te verwaarlozen probleem van sociale media is privacy. Sociale media verkopen naar hartenlust data van gebruikers, en maken daar fikse winst op. Daarnaast halen ze inkomsten uit betaalde advertenties. Maar daar maakt Bart bewust geen gebruik van. ‘We willen Facebook niet groter maken dan het al is, maar helaas kunnen we moeilijk om de sociale media heen.’
Jan hanteert bij MO* een strikt privacybeleid. ‘Onze websitegebruikers kunnen zelf hun cookies instellen en dus kiezen of ze al dan niet getraceerd kunnen worden door sociale media. Wij verkopen de gegevens van onze gebruikers ook niet aan derden.’
Het advertentiebudget van MO* is heel beperkt, maar af en toe adverteert het online magazine op Facebook en Google. ‘Ook daar proberen we zo voorzichtig mogelijk om te gaan met gegevens van gebruikers’, benadrukt Jan. ‘Het voordeel is dat je via Facebook en Google goed kan zien wat je investering oplevert, en dat je zelfs met beperkte bedragen resultaten kan boeken. Het nadeel is natuurlijk dat je deze monopolies nog rijker en machtiger maakt.’
Zegen of vloek
Sociale media hebben dus zowel voor- als nadelen. Maar zijn ze globaal bekeken een zegen, of toch eerder een vloek?
‘Als dialoogmiddel worden ze overschat,’ vindt Bart. ‘Omwille van de polarisering en de achterliggende algoritmes die de cocon bevestigen, zijn ze niet echt bevorderlijk voor een constructief samenleven.’
‘Je kan heel veel bedenkingen maken bij sociale media,’ vult Jan aan, ‘maar tot nu toe zijn ze toch erg belangrijk om onze inhoud en ons merk bekend te maken en te verspreiden. Wij blijven kijken naar alternatieven en wij geven ook andere belangrijke kanalen, zoals onze digitale nieuwsbrieven en ons print-magazine, niet op. Het is een én én-verhaal. Je mag je eieren niet allemaal in dezelfde mand leggen.’
Daar is Bart het roerend mee eens. ‘Als informatie- en spreidingsmiddel werken sociale media wel.’
© Media.21 – Han Zinzen
Vragen en discussiepunten
Welke nieuwsmedia volgen jullie op sociale media?
Zijn jullie ervan op de hoogte dat er ook kleine, onafhankelijke nieuwsredacties bestaan?
Lezen jullie artikels, of bekijken jullie gewoon de koppen?
Hoe gaan jullie om met privacy? Maken jullie bv. gebruik van de mogelijkheid om cookies aan te passen als je een nieuwssite bezoekt, zoals MO* aanbiedt?
