Home » Aan de slag met Nieuws in de Klas » Online Themadossiers » Verplichte gemeenschapsdienst

Verplichte gemeenschapsdienst

Springplank naar werk of nutteloze maatregel?

11 september 2019

** (De verklaring voor de sterretjes vind je hier.)

Het idee om een verplichte gemeenschapsdienst voor langdurig werklozen in te voeren, is niet nieuw, maar het haalde nooit een echt regeerakkoord. Nu zou dat op Vlaams niveau toch gebeuren. Het is immers de doelstelling van informateur Bart De Wever om met de nieuwe Vlaamse regering 120.000 nieuwe banen te creëren. De verplichte gemeenschapsdienst zou daar een springplank voor zijn. Daarnaast wordt het principe ‘voor wat hoort wat’ naar voor geschoven: een werkloze krijgt een uitkering, dan mag hij/zij daar best wat voor doen. DeWereldMorgen en Apache bekijken het voorstel met kritische bril.

Omdat wij graag weten wat jullie denken over de themadossiers, zodat we waar nodig kunnen aanpassen en verbeteren, vragen we jullie om dit beoordelingsformulier in te vullen. Alvast hartelijk dank!

Emanciperend of achterhaald?

Open Vld-voorzitster Gwendolyn Rutten twitterde over die gemeenschapsdienst het volgende: “Werken emancipeert, kan je eigenwaarde versterken, haalt mensen uit isolement.” Een statement dat volgens Thomas Decreus op DeWereldMorgen achterhaald is, en bovendien de paternalistische morele argumentatie aantoont die werkelijk achter het voorstel schuilt, eerder dan een economische. ‘Want’, zo zegt Decreus, ‘de kost van het controle-apparaat dat nodig is om mensen verplicht te werk te stellen zal mogelijke opbrengsten immers miniem maken.’ Decreus vindt het voorstel dan ook niet minder dan een dwangmaatregel.

Niet efficiënt juridisch mijnenveld dreigt

Op Apache zegt professor Daniël Cuypers dat hij enkel nog maar een ‘ideetje‘ heeft gehoord. Als dit voorstel daadwerkelijk zal worden ingevoerd, zal het tot in de puntjes moeten worden uitgewerkt door de Vlaamse overheid, in overleg met de federale wetgevers. Zoniet dreigt een juridisch mijnenveld. Daarnaast twijfelt professor Cuypers eraan of het efficiënt is om mensen te dwingen om te gaan werken.

CCO Pixabay

Artikels en discussiepunten

De verschillende media die de artikels bezorgen voor deze themadossiers hebben elk hun eigen kijk op het nieuws, hun eigen manier van aanpakken, hun eigen ideologie. Kun je die verschillen opmerken na het lezen van bovenstaande artikels?

Thomas Decreus bekijkt een ogenschijnlijk nieuw idee vanuit historisch perspectief (educatie). Hij merkt daarbij een parallel op met de aristocratie (waarbij doorgaans de macht erfelijk was) van vroeger en de politieke elite van vandaag (democratie, of wat hij vindt: het gebrek eraan). Dat hij de verdediging opneemt van mensen in armoede en werklozen sluit aan bij de waarden van DeWereldMorgen: gelijkheid, solidariteit, diversiteit, duurzaamheid en humanisme.
Een democratie bestaat uit drie gescheiden machten: de wetgevende macht (het parlement), de uitvoerende macht (de regering) en de rechterlijke macht (justitie). De pers wordt vaak de (onofficiële) vierde macht genoemd. Apache neemt zijn rol als vierde macht ernstig. Beleidsmaatregelen worden kritisch bekeken, zo ook in dit artikel, waarbij het medium gebruik maakt van een onafhankelijke expert.

DeWereldMorgen: Mensen verplicht aan het werk zetten zal nooit emanciperend zijn

Waarom vindt Thomas Decreus het een gekke gedachte dat mensen verplicht te laten werken op één of andere wijze emanciperend zou zijn, wat Gwendolyn Rutten beweert?

Door werk op zich te aanzien als een vehikel voor emancipatie, eigenwaarde en voorwaarde voor maatschappelijke betrokkenheid, beroept Rutten zich op een moreel imperatief (hier wordt ‘imperatief’ als filosofische term gebruikt, en kun je het begrijpen als ‘algemeen en onveranderlijk idee’) dat eeuwenoud is. De implicatie is immers dat niet-werken leidt tot isolement en een gebrek aan eigenwaarde. Het is een variant op het klassieke idee dat luiheid leidt tot moreel verval. Als eenmaal vanuit die logica wordt vertrokken, is de enige manier om dat verval tegen te gaan: luiheid bestrijden door mensen te verplichten productief te zijn. Maar als je dat idee doortrekt, stelt Decreus, zouden textielarbeiders in Bangladesh die dagen van 10 uur of meer kloppen, zéér geëmancipeerd moeten zijn en blinken van eigenwaarde.

Waarom vergelijkt Thomas Decreus de verplichte gemeenschapsdienst met de armenwetten van 1535 in Parijs?

Omdat er toen ook sprake was van dwang, hoewel de straffen toen iets gruwelijker waren: ‘… alle werkbekwame bedelaars die geboren waren in Parijs of er inwoner van waren, op straffe van dood, zich moeten aanbieden als tewerkstelling in publieke werken.’

Wat denk je zelf over de verplichte gemeenschapsdienst? Begrijp je het ‘voor wat hoort wat’-idee, of vind je dat wie werkt ervoor betaald moet worden?

Apache: Gemeenschapsdienst voor werklozen dreigt juridisch mijnenveld te worden

Vlaanderen heeft ruime bevoegdheid over tewerkstelling en mag gerust nadenken over een idee als de verplichte gemeenschapsdienst. Maar waarom waarschuwt professor Cuypers ervoor dat het gewest zich snel op federaal terrein kan begeven?

Arbeidsongevallen, ongevallen op weg van en naar het werk, loons- en arbeidsvoorwaarden, werkgeversgezag, RSZ-bijdragen, … dat is allemaal federale materie. Het is niet onoverkomelijk, maar er zal gepraat moeten worden met het federale niveau. Foutieve wetgeving kan vernietigd worden door het Grondwettelijk Hof.

Weet je waarom professor Cuyvers het voorstel tot gemeenschapsdienst eerder een principiële discussie vindt, nu de beperking in de tijd van werkloosheidsuitkeringen politiek geblokkeerd lijkt?

In de vorige (federale) regering stuurde vooral de N-VA aan om de werkloosheidstuitkering te beperken in de tijd (dus dat je na een bepaalde tijd geen uitkering meer krijgt). De CD&V en de Franstalige MR hebben zich daar steeds hard tegen verzet, en die beperking is er dan ook niet gekomen. Vermits Vlaanderen behoorlijk wat bevoegdheden over tewerkstelling heeft, zou het kunnen dat N-VA, dat nu de onderhandelingen over een nieuwe Vlaamse regering leidt, de gemeenschapsdienst als pasmunt erdoor wil duwen.

Hier vind je het opdrachtenblad als Word-document en als PDF-bestand.

Hier vind je meer informatie over Media.21

Terug op school

De Amazone brandt