Mediawijsheid en Nieuwswijsheid

Mediawijsheid als competentie op maat

In de conceptnota Mediawijsheid van de Vlaamse Regering van 4 mei 2012 definieerde de Vlaamse overheid mediawijsheid. We parafraseren die hier zo:

‘Mediawijsheid is een competentie, namelijk het geheel aan kennis, vaardigheden en attitudes om actief en creatief media te gebruiken en bewust en kritisch te begrijpen om te participeren aan onze complexe, veranderende en gemedialiseerde maatschappij.’

Mediawijs vertaalde dat in een een Mediawijs Competentiemodel.

• Daarbij hebben we verschillende doelen of functies: (je/iemand) informeren, interageren met personen en diensten, creëren, (je/iemand) amuseren en (je/iets of iemand) verweren.
• Twee competentieclusters met onderliggende competenties:
  • Digitale technologie en media gebruiken: ze bedienen, je weg erin vinden of navigeren, ze organiseren om aan de slag te gaan, en zelf produceren.
  • Digitale technologie en media begrijpen: observeren wat ermee gebeurt, analyseren wat de gevolgen zijn, die gevolgen evalueren en daarover reflecteren over je eigen gedrag of een beleid, etc. bij te sturen.

Zo’n definitie en competentiemodel moet je echter voor elke context, doelgroep en doelstelling concreet en anders invullen. Als we dat doen voor ons Vlaamse lager en secundair onderwijs, dan vertrekken we daarvoor van een leerlijn: een lijn doorheen de leerjaren en graden van ons onderwijs die duidelijk maakt wat de invulling van de doelstellingen, eindtermen, competenties … is op elk niveau of voor elke leeftijd.

In het algemeen verwachten we van onze Vlaamse leerlingen op het einde van het leerplichtonderwijs dat ze

• weten wat mediawijsheid is en dat kunnen toepassen,
• er zelf een visie over kunnen vormen en die toepassen op hun eigen gedrag,
• doelgericht hun eigen mediawijze competenties kunnen verbeteren,
• media kunnen hanteren en gebruiken voor hun eigen behoeften,

en kunnen verwoorden welke impact digitale technologie en media hebben op hun eigen leefwereld en de maatschappij.

Meer weten over het Competentiemodel Mediawijsheid?

Meer weten over de Leerlijn Mediawijsheid?

Nieuws- en informatiewijsheid 

Nieuws in de Klas maakt van kinderen en jongeren in Vlaanderen en Brussel nieuws- en informatiewijze burgers met een aanbod op hun maat voor het Vlaamse onderwijs.

Nieuws- en informatiewijsheid is een competentie die deel uitmaakt van of overlapt met mediawijsheid en betekent, naar analogie daarmee, het geheel aan kennis, vaardigheden en attitudes om actief en creatief nieuws en informatie

te gebruiken en bewust en kritisch te begrijpen om te participeren aan onze complexe, veranderende en gemediatiseerde maatschappij en omvat:

• Nieuws en informatie gebruiken:
  • Bedienen: een nieuws- of informatie-item kunnen lezen en begrijpen,
  • Navigeren: het nodige nieuws en de gewenste informatie kunnen vinden,
  • Organiseren: nieuws, informatie en de bijhorende media kunnen structureren en opslaan,
  • Produceren: zelf nieuws en informatie kunnen maken, 

• de rol van nieuws en informatie begrijpen:
  • Observeren: nagaan hoe nieuws en informatie gebruikt en ingezet wordt,
  • Analyseren: destilleren wat de gevolgen daarvan zijn,
  • Evalueren: de positieve of negatieve waarde van die gevolgen bepalen,
  • Reflecteren: nadenken over wat je moet aanpassen aan je eigen gedrag, het beleid …

Op maat van kinderen en jongeren in het Vlaamse onderwijs betekent dat we vertrekken van:

• de concrete beleving en noden qua nieuws en informatie van kinderen en jongeren,
• een leeftijdsgerichte leerlijn voor het Vlaamse onderwijs met als kern:
  • verschillende dragers en vormen van informatie (her)kennen en kunnen benoemen,
  • het doel van specifieke vormen van informatie kennen,
  • verschillende zoekstrategieën kennen en kunnen toepassen op verschillende soorten informatie(bronnen),
  • verschillende strategieën kennen en toepassen om informatie te beoordelen op betrouwbaarheid,
  • informatie zo verwerken dan gemakkelijke en gestructureerde opslag en opvraging mogelijk is,
  • inzicht hebben in het productieproces van informatie, de verspreiding en hun eigen rol hierin.